بررسی تغییرات خصوصیات هیدرودینامیک آبخوان در گذر زمان با استفاده از مدل GMS (مطالعه موردی: آبخوان دشت قزوین)

افزایش مصرف آب زیرزمینی و افت روزافزون سطح ایستابی منجر به ایجاد تغییراتی در خصوصیات هیدرودینامیکی آبخوان به ویژه پارامترهای هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه می شود. در این مطالعه که در سال 1400 و با استفاده از نسخه 10 نرم افزار GMS در آبخوان قزوین انجام شده، ضرایب هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه در سه دوره آماربرداری سال های 1381، 1388 و 1397 پس از واسنجی و صحت سنجی مدل در دو حالت پایدار و ناپایدار تعیین و مقایسه شدند. ریشه میانگین مربعات خطا در حالت پایدار در سه دوره موردبررسی به‎ ترتیب  86/0، 73/0 و 84/0 متر و در حالت ناپایدار نیز به ترتیب 70/1، 93/0و 06/1 متر بدست آمد که نشان از دقت بالای شبیه سازی مدل دارد. متوسط هدایت هیدرولیکی درمحدوده آبخوان در سال های 1381، 1388 و 1397 به ترتیب 13/19، 85/16 و 06/14 متر بر روز و  متوسط آبدهی ویژه در محدوده آبخوان به ترتیب ذکرشده 078/0، 071/0 و 064/0  تخمین زده شد. نتایج نشان داد که با گذشت زمان و بروز افت سطح آب زیرزمینی پارامترهای هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه کاهش می یابند. بر اساس هیدروگراف واحد آبخوان، شیب کاهش سطح آب زیرزمینی به دلیل اقدامات صورت گرفته در طرح تعادل بخشی و تغذیه مصنوعی، از سال 1394 از 1154/0 به 0591/0 کاهش یافته است، شیب کاهش هدایت هیدرولیکی از 38/0 به 31/0 و شیب کاهش آبدهی ویژه از 00117/0 به 00078/0 کاهش یافته است. دلیل اصلی این روند کاهشی می تواند تخریب ساختمان خاک و کاهش تخلخل موثر باشد که حاکی از برگشت ناپذیر بودن آبخوان به وضعیت قبلی آن است. بنابراین لازم است در خصوص تغذیه آبخوان ها و آب برگشتی از سامانه های آبیاری این تغییرات موردتوجه قرار گیرد.