شناسایی و تحلیل عوامل موثر در تشدید سیلاب و خسارت ناشی از آن در رخداد سیل فروردین 1398 در حوضه آبریز کرخه

مداخلات انسانی از جمله تغییر کاربری اراضی و تجاوز به حریم رودخانه، به همراه اثرات تغییر اقلیم، منجر به افزایش خسارت های ناشی از سیلاب شده است. هدف اصلی این مطالعه، شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر تشدید سیلاب 1398 و خسارات های ناشی از آن در استان خوزستان است که در این راستا به تعیین دوره بازگشت سیل های بزرگ منطقه در فروردین 1398، بررسی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی طی سال های 1379 تا 1397، بررسی تغییرات میزان رطوبت خاک با استفاده از داده های سنجش از دور و همچنین تحلیل منحنی فرمان سدهای کرخه و دز پرداخته شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که دبی مشاهده شده در ایستگاه جلوگیر که نزدیک ترین ایستگاه در بالادست سد کرخه است، دوره بازگشتی معادل 262 سال داشته که به مراتب بزرگتر از دوره بازگشت سیلاب های تاریخی در منطقه مورد مطالعه است.  همبستگی ضعیف مشاهده شده بین شدت رواناب و میزان رطوبت پیشین خاک در سطح اطمینان 5 درصد طی 30، 45، 60 و 120 روز قبل از وقوع سیلاب حاکی از تاثیر همزمان عوامل دیگر از جمله شدت بارش و ذوب برف بر تشدید سیلاب بوده است. با توجه به نتایج تغییرات سطح اراضی شهری، خاک، پهنه های آبی و پوشش گیاهی بین سال های 1379 و 1397، تغییر کاربری اراضی در منطقه مطالعه را نمی توان عامل قوی در تشدید سیلاب به وقوع پیوسته دانست. در نهایت، نحوه بهره برداری از سد دز در سال آبی 1398-1397 نسبت به نحوه بهره برداری از سد کرخه تاثیر بسیار موثرتری روی کنترل سیلاب فروردین 1398 داشته است.