ارزیابی تغییرات مکانی- زمانی تبادل خالص 2CO در بوم سازگان زمینی غرب آسیا و اطراف دریای مدیترانه (2019-1982)

بوم سازگان (اکوسیستم) زمینی نقش مهمی را در چرخه کربن ایفا می کند، و  هر ساله، بیش از یک چهارم از گسیل کربن انسانی را جذب می کنند که به آن چاهه کربن زمینی می گویند. در چند دهه گذشته، در اثر توسعه فعالیت های اقتصادی و رشد شهرنشینی در جهان، تغییرات شدیدی در کاربری زمین رخ داده است که منجر به تغییراتی در چشمه منابع و چاهه کربن جهانی شده است. در پژوهش حاضر با به کارگیری داده های شار جو- خشکی 2CO مبتنی بر مشاهدات موسسه Jena CarboScope و داده های دما و بارش، به بررسی الگوی فصلی، و سالانه تبادلات طبیعی 2CO و همبستگی نوسانات بزرگ مقیاس جوی- اقیانوسی با تغییرپذیری شار طبیعی 2CO در غرب آسیا و نواحی اطراف مدیترانه در طول دوره 2019-1982 پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که به صورت متوسط سالانه، مناطق خشکی شمال دریای مدیترانه (قسمت های غربی هند) چاهه 2CO با جذبی تا مقدار g.C/(m2.year)  114- (70-) هستند و مقدار جذب در این نواحی با روندی تا مقدار g.C/(m2.year.decade) 5 (8-) در طول دوره مورد  مطالعه، کاهش (افزایش) یافته است. هم چنین نواحی مرکزی (شامل ایران، عربستان و قسمت های شمالی آفریقا)، شمال شرقی (شامل افغانستان، ترکمنستان و تاجیکستان) و جنوب غربی (شامل نواحی مرکزی آفریقا) منطقه مورد  مطالعه که به صورت متوسط سالانه، چشمه 2CO (g.C/(m2.year) 0 تا 50) است هستند و با روندی تا مقدار g.C/(m2.year.decade) 10- از شدت گسیل 2CO در این نواحی کاسته شده است. بر اساس نتایج، در نواحی خشکی شمال دریای مدیترانه، ترکمنستان، تاجیکستان و نواحی حاشیه دریای خزر در ایران (قسمت های غربی هند، غرب ایران و نواحی مرکزی آفریقا) در منطقه مورد  مطالعه، تغییرات فصلی دما (بارندگی) نقش مهم تری در چرخه فصلی تبادلات طبیعی 2CO بین جو و بوم سازگان زمینی دارد.