واکاوی روایت نبوی «آدم و رویت نام پیامبر خاتم بر عرش» و اعتبارسنجی آن در منابع فریقین

دسته ای از روایات، سابقه آشنایی حضرت آدم با پیامبر خاتم را پیش از خلقت پیامبر اسلام و در عرش الهی دانسته اند. منابع فریقین روایتی از رسول اکرم2 را گزارش کرده اند که برابر آن آدم، نام پیامبر خاتم را برعرش دیده، والایی منزلت او را دریافته و برای پذیرش توبه اش به او متوسل شده است. کاوش در اعتبار و تبار این روایت مسیله نوشتار پیش روست. بدین منظور ابتدا مصدر، سند و متن روایت بر پایه روش‏های نقد حدیث در سنت اسلامی بررسی شده سپس از رهگذر بازشناسی راویان، بوم و صنف کنشگران فعال در نشر آن معرفی شده است. این روایت به رغم اعتبار نسبی مصادر، مورد توجه محدثان پسین قرار نگرفته و غالبا منابع مناقب گرا و اخبارگرا به نشر آن اهتمام داشته اند. انتساب روایت به پیامبر اکرم2 به دلیل وجود راویان ضعیف و ناشناخته در طرق انتقال، کاربرد نگره متاخر کتابت نام پیامبر بر عرش و عدم پشتیبانی اخبار موید نیز تردیدبرانگیز است.خاستگاه روایت محفل حدیثی اهل‏سنت بوده و صوفیان مصر در ترویج آن نقش داشته اند. سپس از طریق کتاب ابن بابویه به منابع امامی راه یافته است.