واکاوی زمان روایی در رمان «الوصایا» با تاکید برنظریه ژرار ژنت

روایت شناسی رویکردی نوین از مطالعات ساختارگرایی است که به بررسی نظام‌مند روایت‌ها می‌پردازد. زمان یکی از مولفه‌های بنیادی در آفرینش هر روایتی است که به همراه علیت، خط داستان را به پیش می‌برد. ژرار ژنت(1930-2018) روایت‌شناس برجسته فرانسوی است که مطالعات ساختارگرایانه او در زمینه روایت یکی از کاملترین تحلیل‌های متون روایی به‌شمار می‌رود؛ وی زمان را اصلی‌ترین عنصر پیشبرد هر روایت می‌داند. این نظریه‌پرداز ساختارگرا به بررسی سه عامل دستوری زمانی در روایت(نظم و ترتیب، تداوم، بسامد) پرداخته تا از این طریق نقش ساختار زمان و تاثیر آن در گفتمان روایی را بیش از پیش آشکار کند. رمان "الوصایا" از عادل عصمت، نویسنده مصری و برنده جایزه بوکر عربی 2019است. عنصر زمان نقش کلیدی در این روایت ایفا می‌کند و بازی‌های زمانی و شگردهای روایی به کارگرفته شده توسط عادل عصمت نه تنها مایه‌ ایجاد گونه روایی نوین می‌شود، بلکه موجب پویایی اثر و انگیزش بیشتر هرنوع خواننده‌ای می‌شود. در این پژوهش سعی بر آن شده است که با روش توصیفی –تحلیلی با تاکید بر نظریه زمان ژرار ژنت به بررسی زمان داستان و زمان متن پرداخته شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مولفه زمان و انواع آن در رمان از کاربرد فراوانی برخوردار بوده و رمان دارای نظم خطی منظمی نیست. حوادث به صورت گذشته‌نگر و آینده‎نگر روایت شده‌اند و همچنین سیر زمانی رمان مبتنی بر شکست زمان و رفت و برگشت‌های نامنسجم است.