مطالعه پتانسیل زمین لغزش با استفاده از روش توموگرافی الکتریکی دوبعدی در منطقه چای باغ (سوادکوه شمالی، ایران)

زمین لغزش ها مخاطراتی طبیعی هستند که باعث تلفات جانی و خسارات مالی شدید می شوند. برای تجزیه و تحلیل زمین لغزش ها از روش های مختلفی ازجمله روش های ژیوتکنیکی و ژیوفیزیکی به ترتیب به دلیل دقت و هزینه بسیار کم استفاده می شود. در میان روش های ژیوفیزیکی، از توموگرافی مقاومت الکتریکی به طور گسترده ای برای اکتشاف نزدیک به سطح در مناطق زمین لغزش استفاده می شود. در این مطالعه از بررسی های توموگرافی مقاومت الکتریکی دوبعدی برای بررسی ساختار زیرسطحی و پتانسیل زمین لغزش در منطقه چای باغ استفاده شده است. در مطالعات اولیه پروژه های عمرانی به ویژه سازه های خطی، بررسی مناطقی که پتانسیل لغزش دارند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. به همین منظور پس از ایجاد شکاف بزرگ در قسمتی از جاده ساری- شیرگاه در منطقه چای باغ شهرستان سوادکوه شمالی که واژگون شدن قطار باری را در پایین دست جاده به دلیل خم شدن ریل راه آهن درپی داشت، تحقیقات توموگرافی مقاومت الکتریکی دوبعدی برای تشخیص دلیل این حادثه و احتمال وقوع زمین-لغزش گسترده در منطقه صورت گرفت تا در ساخت دوباره جاده تدابیر لازم لحاظ و از بروز خسارت بیشتر جلوگیری شود. در این تحقیق داده های حاصل از سه مقطع با آرایه های دوقطبی- دوقطبی، قطبی- قطبی و سونداژ الکتریکی (VES) با روش وارون سازی دوبعدی در نرم افزار Res2dinv تفسیر شد. نتایج مطالعه نشان داد پتانسیل لغزش در سطح وسیعی از منطقه با سطح لغزشی در عمق 30 تا 35 متری از سطح جاده وجود دارد و تجمع شار آب زیرزمینی می تواند محرک اصلی زمین لغزش احتمالی در آینده باشد. بر این اساس تمهیدات لازم ازجمله طراحی زهکش برای ساخت دوباره این قسمت از جاده برای افزایش ایمنی پیشنهاد شده است.