بررسی فراسنجه های جدول زیستی شته مومی کلم،Brevicoryne brassicae (L.) (Hemiptera: Aphididae) تحت تاثیر غلظت زیرکشنده حشره کش ماترین

شته مومی کلمBrevicoryne brassicae  یکی از جدی‎ترین آفات کلم در جهان است. این آفت از برگ ها و بیشتر از برگ های میانی گیاه میزبان خود تغذیه می کند. شته ها به رغم داشتن دشمنان طبیعی فراوان، به خاطر زاد و ولد سریع، به وسیله دشمنان طبیعی به طور کامل کنترل نمی‎شوند.کاربرد حشره کش های شیمیایی از روش های مهم مورد استفاده برای کنترل شته ها هستند. کاربرد یک آفت کش برای کنترل چند آفت می تواند هزینه ها و دفعات سمپاشی را کاهش دهد. در این پژوهش، اثرت کشنده و زیرکشنده حشره کش ماترین که دارای عملکرد تماسی و گوارشی است، روی شته مومی کلم در شرایط آزمایشگاهی با روش غوطه ور کردن دیسک‎های برگی حامل شته در داخل محلول حشره‎کش مورد بررسی قرار گرفت. مقدار LC50 حشره کش ماترین برای افراد بالغ شته مومی کلم بعد از 24 ساعت 33/83 میکرولیتر بر میلی لیتر بدست آمد و  برای برآورد اثرات زیرکشندگی ماترین روی فراسنجه های زیستی شته مومی کلم از غلظت LC25 (11/30  میکرولیتر بر میلی لیتر) استفاده شد. آزمایش ها روی گیاه کلم واریته acephala انجام گرفت. یکی از روش های رایج بررسی اثرات غیرکشندگی حشره کش ها، استفاده از فراسنجه های جدول زندگی برای ارزیابی سمیت است. نتایج این تحقیق نشان داد که طول عمر و باروری شته های بالغ در غلظت زیرکشنده حشره کش نسبت به شاهد (آب مقطر و سیتوویت) به طور معنی داری کمتر بود. میانگین طول دوره پوره زایی شته های بالغ تحت تاثیر غلظت های زیرکشنده این حشره کش از 92/8 روز در شاهد به 79/3 روز در LC25 کاهش یافت. همچنین غلظت زیرکشنده ماترین، نرخ خالص تولیدمثل (R0) از 96/23 پوره به ازای هر ماده در هر نسل در تیمار شاهد را به 26/3 پوره کاهش داد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) در غلظت زیرکشنده 36/0 برروز و در شاهد 1/0 برروز ثبت شد. سایر فراسنجه‎ها مانند نرخ متناهی افزایش جمعیت (l) و نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR) نیز به طور معنی داری نسبت به شاهد کمتر شدند. میانگین طول یک نسل (T) تحت تاثیر حشره‎کش ماترین نسبت به شاهد افزایش یافت. نتایج تحقیق حاضر در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که این حشره کش اثرهای کشنده و زیرکشنده قابل ملاحظه ای روی شته مومی کلم دارد. لذا حشره کش گیاهی ماترین می‎تواند در برنامه‎های مدیریت شته مومی کلم نیز مورد توجه قرار گیرد.