امکان سنجی جایگزینی شربت خرما به جای ساکارز در تغذیه تحریکی زنبور عسل در اواخر زمستان و اوایل بهار در شرایط طبیعی کربال، عراق

خرما یکی از مفیدترین و مغذی ترین مواد غذایی می باشد و دارای چربی و پروتیین پایین، اما غنی از ساکارز است. شیره ی خرما بدلیل دارا بودن انواع مواد ریز و درشت مغذی می تواند انواع مواد غذایی مورد نیاز زنبور را تامین کند. در این مطالعه، امکان جایگزینی شیره خرما بجای شکر، در تغذیه ی تحریکی زنبورعسل .L mellifera Apis بررسی شد. به این منظور، اثر تغذیه ی تحریکی با شیره خرما در مقایسه با شکر، روی خصوصیات زیستی و بیوشیمیایی زنبورعسل در شرایط طبیعی کربال بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده ، در تیمار تغذیه با شربت شکر 50 ، %با گذشت زمان بین ماه های بهمن و اسفند میانگین س طح 2 نوزادان پرورش یافته افزایش یافت از 147 به 7 /272 اینچ ، اما در سایر تیمارها " شیره خرما " و " شیره خرما+شربت شکر" افزایش سطح پرورش نوزادان دیده نشد. در مجموع تفاوت معنی داری در سطح عسل ذخیره شده و همچنین گرده ذخیره شده در کندوهای تغذیه شده با رژیم های مختلف غذایی دیده نشد . در ارتباط با ویژگی های بیوشیمیایی عسل، بیشترین درصد غلظت ترکیبات مختلف مربوط به شکر و کمترین مقدار آن مربوط به شیره خرما بود. در ارتباط با اثرات مواد غذایی جایگزین روی ویژگی های بیوشیمیا یی بدن زنبورهای کارگر، باالترین نسبت پروتیین مربوط به زنبورهای تیمار شده با شیره خرما با میانگین 64 /51 درصد و کمترین نسبت پروتیین مربوط به زنبورهای تیمار شده با شربت شکر با میانگین 5 /47 بود. همچنین زنبورهای تیمار شده با شیره خرما دارای بیشترین میزان درصد ر طوبت با میانگین 97 /74 درصد و زنبورهای تیمار شده با شربت شکر دارای کمترین میزان درصد رطوبت با میانگین 5 /72 درصد بودند. بیشترین ذخیره چربی بدن، در زنبورهای تیمار شده با مخلوط " شربت شکر و شیره خرما " با میانگین 1 /9 درصد و کمترین ذخیره چربی مربوط به زنبورهای تی مار شده با شربت شکر با میانگین 6 درصد بود. پژوهش حاضر همچنین نشان داد که بیشترین درصد کربوهیدرات مربوط به تیمار شربت شکر با میانگین 9 /43 درصد و کمترین درصد کربوهیدرات مربوط به تیمار شیره خرما با میانگین 72 /37 درصد بود.