کاربست ویژگی های مینرالوژیکی اراضی بیابانی در کنترل کانون های بحران بیابانی قصرشیرین استان کرمانشاه

فرسایش بادی یکی از مهم ترین عوامل اصلی در ایجاد کانون های گرد و غبار در بسیاری از مناطق کشور است که در اثر تخریب اراضی و سوء مدیریت در بسیاری از مناطق ایران دیده می شود. بدین تقدیر هدف این تحقیق شناسایی شکل ناهمواری ها (مرفولوژی)، فعالیت، ویژگی های فیزیکی - شیمیایی و مینرالوژیکی شن زارهای استان کرمانشاه می باشد. در این مطالعه به منظور دستیابی به نتایج پژوهش با استفاده از مطالعات میدانی و پرسشنامه ای کانون های بحران در سطح استان کرمانشاه شناسایی شد. سپس با استفاده از نمونه برداری از نقاط بحرانی، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی اراضی ماسه ای در مناطق بحرانی استخراج گردید. نتایج نشان داد مهم ترین شکل موجود در اراضی بیابانی منطقه موردمطالعه پیکان ماسه ای و درجه فعالیت شن زارها نیمه فعال و بیش تر آن ها تثبیت نشده می باشند. منشا این ماسه ها از سازندهای آغاجاری است که در منطقه گسترش داشته و هرساله مقداری ماسه از آن ها هوا دیده و جدا می گردد و توسط باد بر روی اراضی کشاورزی و مرتعی قرار می گیرد و بخشی هم حاصل رسوبات ماسه ای رودخانه های فصلی است. بررسی بینی کولر عناصر درخشان در بین نهشته های بادی قصرشیرین، حاکی از نقش موثر آبرفت های رودخانه ای و تپه های اطراف در تغذیه مناطق ماسه ای می باشد. فعالیت های کشاورزی مانند عملیات آماده سازی بستر برای کاشت موجب اضافه شدن این مواد فرسایش یافته به خاک اصلی شده و تغییر بافت خاک سطحی را به همراه داشته است. بر اساس نتایج مطالعات آزمایشگاهی نمونه ها عمدتا فاقد گچ، ماسه ای و با  pH  بین 18/7 تا 95/7 و مقدار EC  بین 32/0 تا 18/3 میلی موس بر سانتی متر در نوسان است. بنابراین پهنه های شناسایی شده جزء ماسه زارهای با اشکال پیکانی ماسه ای، غیرشور، نیمه فعال، تثبیت نشده می باشند. بررسی مورفوسکوپی نمونه ها نشان می دهد که بیش ترین درصد نمونه های ماسه ای به شکل زاویه دار بوده که حاکی از فاصله نسبتا کم بین محل برداشت و رسوب گذاری است. پیشنهاد می شود در راستای جلوگیری از تغییر بافت خاک و نیز تخریب ساختمان خاک ، اقدامات حفاظتی (احیاء پوشش گیاهی، احداث بادشکن زنده، مالچ پاشی و بهبود هوموس خاک) مناسب انجام شود.