زبان متروک گرگان: دستور، رده، تبار

گرگانی یا استرآبادی زبانی است فرومرده که آن را به واسطه آثار حروفی قرن هشتم و نهم هجری می شناسیم. از آغاز انتشار متون حروفی بیش از قرنی می گذرد، اما گرگانی هنوز ناشناس مانده و در فقه اللغه ایرانی جایی نیافته است. این مقاله نخست به تدوین دستور زبان گرگانی می پردازد (بخش I) و نتایج آن را به مصرف رده شناسی در تقابل با زبان های پیرامون می رساند (بخش II). بخش III در چارچوب در زمانی واج های گرگانی را با زبان های خویشاوند مقایسه می کند. از این بررسی ها آشکار می شود که گرگانی زبانی مستقل از دیگر زبان های ایرانی غربی است و بر خلاف طبری تبار استوار شمال غربی دارد و از این رو به همسایه جنوبی خود -کومشی- نزدیک است.