ارزیابی پتانسیل تولید علوفه در نظام های کشت مخلوط سورگوم (.Sorghum bicolor L) و شبدر قرمز (.Trifolium pratense L) تحت تنش خشکی

به منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی سورگوم با شبدر قرمز در سطوح مختلف آبیاری بر پتانسیل تولید علوفه، آزمایشی به صورت کرت های خردشده طی سال های زراعی 1396 و 1397 در مزرعه پژوهشی اداره منابع طبیعی دماوند اجرا شد. رژیم های مختلف آبیاری در سه سطح شامل آبیاری بر اساس 100، 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی (آبیاری کامل، تنش خشکی متوسط و تنش خشکی شدید) به عنوان عامل اصلی و الگوهای مختلف کشت مخلوط در هشت سطح (شامل: 75% سورگوم +25% شبدر، 50% سورگوم +50% شبدر و 25% سورگوم +75% شبدر به عنوان نظام های کشت مخلوط جایگزینی؛ 100% سورگوم +50% شبدر، 50% سورگوم +100% شبدر و 100% سورگوم +100% شبدر به عنوان نظام های کشت مخلوط افزایشی و کشت خالص سورگوم و شبدر قرمز به عنوان شاهد) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر سال، رژیم آبیاری و کشت مخلوط و اثر متقابل رژیم آبیاری و کشت مخلوط بر عملکرد علوفه تر و خشک شبدر، سورگوم و عملکرد کل معنی دار بود. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب 65.169 و 14.059 تن در هکتار) در کشت مخلوط افزایشی 100% سورگوم +100% شبدر تحت رژیم آبیاری کامل حاصل شد، درحالی که حداقل عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب 4.191 و 0.920 تن در هکتار) در کشت خالص شبدر تحت تنش خشکی شدید ثبت شد. تحت تنش خشکی متوسط و شدید، حداکثر عملکرد علوفه تر و خشک، در کشت خالص سورگوم و پس از آن در کشت مخلوط افزایشی 100% سورگوم+100% شبدر حاصل شد. بیشترین نسبت برابری زمین برای تولید علوفه تر و خشک (به ترتیب 1.719 و 1.723) نیز در تیمار کشت مخلوط 100% سورگوم+100% شبدر و آبیاری کامل حاصل شد. بر اساس نتایج این مطالعه، کشت مخلوط افزایشی 100% سورگوم +100% شبدر به عنوان تیمار برتر در تمام رژیم های آبیاری و کشت خالص سورگوم فقط در رژیم های تنش خشکی متوسط و شدید قابل توصیه می باشند.