بررسی خصوصیات جوانه زنی نخود (Cicer arietinum) در پاسخ به پیش تیمار با نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم و تنش خشکی

تنش خشکی، به عنوان یک تنش غیرزنده و چندبعدی، اثرات شدیدی بر رشد و نمو گیاهان دارد. یکی از راه کارهای جدید در مدیریت تنش خشکی استفاده از نانو ذرات عناصر است. نانو ذرات با نفوذ در بذر باعث افزایش جذب آب مواد مغذی و درنهایت باعث بهبود جوانه زنی می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر غلظت های مختلف نانوذره دی اکسید تیتانیوم در تعدیل اثرات منفی تنش خشکی بر شاخص های جوانه زنی گیاه نخود انجام شده است.

مواد روش ها: 

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار روی بذر نخود رقم آرمان در پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 انجام شد. بذرها با غلظت های صفر، 5، 10، 15 و 20 میلی گرم در لیتر دی اکسید تیتانیوم به مدت 24 ساعت پرایمینگ شدند. سپس بذرها درون ظروف پتری سترون کشت گردید. تنش خشکی با استفاده از پلی اتیلن گلیکول 6000 با پتانسیل اسمزی صفر، 2-، 4- و 8- بار اعمال شد.

یافته ها: 

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش تنش خشکی و کاربرد نانوذرات دی اکسید تیتانیوم بر درصد جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول گیاهچه، طول ریشه چه و وزن خشک ریشه چه معنی داری شد. تمامی صفات مرتبط با جوانه زنی تحت اثرات بازدارنده تنش خشکی قرار گرفتند، از طرفی حضور نانوذرات دی اکسید تیتانیوم توانست تا حدودی در بعضی صفات این اثر بازدارندگی را کاهش دهد. درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، درصد گیاهچه های نرمال، شاخص بنیه بذر، شاخص جوانه زنی، طول محور زیر لپه، طول ریشه چه و وزن خشک ریشه چه با اعمال تنش کاهش یافتند.

نتیجه گیری: 

در تمام سطوح تنش خشکی، غلظت نانوذره دی اکسید تیتانیوم تا 20 میلی گرم در لیتر، صفاتی مانند درصد جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه و وزن خشک ریشه چه را به صورت معنی داری افزایش داد. به نظر می رسد نانو ذرات می توانند با افزایش تحریک فعالیت های سلولی باعث افزایش تبدیل مواد ذخیره ای به مواد قابل انتقال و درنهایت بهبود ویژگی های جوانه زنی گردند؛ بنابراین در شرایط تنش خشکی، کاربرد نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم تا غلظت 20 میلی گرم در لیتر می تواند تا حدودی اثرات منفی ناشی از تنش خشکی را بر صفات جوانه زنی نخود کاهش دهد.