بررسی تولید ریشه مویین اکوتیپ های بومی زنیان با استفاده از سویه های مختلفاگروباکتریوم رایزوژنز

زنیان((Trachyspermum Ammi L) یکی از گیاهان دارویی مهم و بومی خاورمیانه و ایران می باشد که خاصیت آنتی بیوتیکی اسانس آن مربوط به درصد نسبتا بالای تیمول است. در این مطالعه امکان القای ریشه مویین در پیش آزمایشی با بررسی عوامل موثر بر بازده تراریختی شامل نوع ریز نمونه ، مدت زمان غوطه وری ،نوع محیط کشت انجام گرفت و سپس شرایط بهینه برایند پیش آزمایش، در آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی، توسط هفت سویه اگروباکتریوم رایزوژنز(A3, A6, A7, 4404, AATCC15834, R1000, A4) در شش اکوتیپ منتخب زنیان(اردبیل، شیراز، اراک، سربیشه، قم و رفسنجان) با اندازه گیری صفات مورفولوژی مرتبط با ریشه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین اکوتیپ های مختلف از لحاظ میزان تحریک پذیری تولید ریشه مویین و همچنین بین سویه های باکتری از لحاظ القاء ریشه مویین وجود داشت، به طوری که بیشترین درصد ریشه مویین در اکوتیپ اردبیل القاء شده با سویه ATCC15834 (50 %) و کمترین درصد مربوط به اکوتیپ رفسنجان القا شده با سویه A6(10 %)می باشد. از بین صفات اندازه گیری شده بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار بین صفات وزن خشک و وزن تر ریشه(r=0.95) ، درصد فراوانی ریشه و طول ریشه (r=0.80) مشاهده شد. بیشترین مقدار ترکیبات فنولی موجود در ریشه های مویین (240 میلی گرم بر گرم ماده خشک)، مربوط به اکوتیپ اردبیل تراریخت شده با سویه ATCC15834 بود. در این تحقیق اکوتیپ های شیراز و اردبیل به عنوان بهترین اکوتیپ ها و سویه های A4و ATCC15834به عنوان مناسب ترین سویه ها شناسایی شدند و برای مطالعات آینده پیشنهاد می گردد.