سبک شناسی گفتمانی حکایتی از اسرارالتوحید با تکیه بر لایه واژگان و بلاغت

در سبک‌شناسی گفتمانی خرد، لایه های متن تجزیه و به لایه های مختلف تقسیم‌بندی میشوند. هریک از این لایه ها با در نظر گرفتن بافت موقعیتی و بیرونی بعنوان کلان لایه و با توجه به ایدیولوژی نویسنده مورد بررسی قرار میگیرند. در این پژوهش جهت به دست آوردن گفتمان غالب و سهم آن در کشف ایدیولوژی متن، به بررسی سبک‌شناسی گفتمانی حکایتی از اسرارالتوحید در دو لایه واژه ها و بلاغت پرداخته شده است.

این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است.

اسرارالتوحید از کتابهایی است که به شیوه مقامات صوفیان نگاشته شده است. در این نوع ادبی کرامت نقش برجسته ای دارد و زبان در آن بار ایدیولوژیک مییابد و تمامی عناصر آن درجهت قدرت‌بخشی به جایگاه مشایخ صوفیه به کار میروند و در خدمت بازتولید قدرت آنها هستند.

بررسی لایه واژگان و رمزگانهای بکاررفته در متن نشان میدهد که گفتمان عارفانه ای که بر محور کرامت شکل گرفته است، وجه غالب گفتمانی دارد و سبک‌شناسی لایه بلاغی موید این مسیله است که متن ضمن انسجام و بلاغت، از ایدیولوژی نویسنده که همانا ارتقای مقام شیخ و تثبیت نهاد قدرت اوست، تاثیر پذیرفته است. کنشهای گفتار شیخ ابوسعید ابوالخیر که جهت تحریک، تحذیر و ترغیب مخاطب به کار رفته است، قطعیت و نفوذ کلام و جایگاه برتر شیخ را تایید میکند.