بازتاب خرافه گرایی و مولفه های آن در شعر شاعران عصر صفوی

 آثار شاعران عصر صفوی بدلیل پیوستگی با توده مردم، آیینه تمام نمای اوضاع اجتماعی این عصر است. با جدایی شاعران از دربار در عهد صفویان و پیوستن آنان به دیگر شهروندان، موضوع شعر این گویندگان نیز تغییر یافت و از آن پس استعداد شعری اینان درجهت بیان آداب و رسوم و باور‌های اجتماعی شهروندان عادی ایران به کار گرفته شد. این جستار بر آن است با بررسی اشعار شاعران این عهد، به این پرسش پاسخ دهد که کدام باور‌ها و عقاید و آداب اجتماعی خرافی، بیشتر ذهن شهروندان این روزگار را به خود مشغول داشته و انعکاس این امور در نزد شاعران تا چه اندازه بوده است؟

 روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی (کتابخانه ای) است.

 یافته های پژوهش حاکی از آن است که باور‌ها و عقاید خرافی مانند اعتقاد به چشم‌زخم و تاثیر ستارگان و سیارات بر حال و سرنوشت انسانها و روی آوردن به شیوه های مختلف دفع چشم‌زخم، همچنین انواع سحر و جادو‌گری و پناه بردن به رمالان و فال‌گیران برای در امان ماندن از آسیب چشم شور و رهایی از طالع شوم نه تنها زندگی مردم را تحت‌تاثیر قرار داده، بلکه قلب و روح پادشاهان این مملکت را نیز تسخیر نموده است و کثرت این مضامین در دواوین شعرای این عهد دلیلی آشکار بر این مدعا است.

 اشاره این شاعران به باورهای خرافی و عامیانه در این دوره حاکی از آن است که این باورها در تمامی امور مذهبی، سیاسی و اجتماعی این عصر گسترش پیدا کرده است. در این راستا نقش پادشاهان و حاکمان صفوی را نباید در این واقعیت نادیده گرفت؛ چراکه اعتقاد آنها به این امور موجب شده بود تا حدی با این خرافات درگیر باشند؛ تا جایی که هرکدام منجم مخصوصی به همراه خود داشتند تا سعد و نحس بودن انجام امور سیاسی و اجتماعی را برای آنان بیان کنند.