تکمیل چرخش سیاسی و بازاندیشی در مطالعات توسعه

از دهه نود میلادی چرخشی سیاسی موسوم به «اقتصاد سیاسی» در مطالعات توسعه قابل مشاهده است. هدف اصلی این چرخش، توجه به مولفه های سیاسی و ویژگی های خاص هر جامعه بود؛ اما با گذشت زمان مشخص می شود که این رویکرد جدید در این زمینه موفق نبوده است. به طور خاص این چرخش چندان به مسیله تغییر و چگونگی تحقق و تداوم آن به عنوان مهم ترین مسیله توسعه نمی پردازد؛ بنابراین بسیاری از پرسش‎ ها در این زمینه بی پاسخ مانده است. بر این اساس، نوشتار پیش رو به ‎شیوه ای کیفی و با گردآوری داده ها از راه مطالعه اسنادی و بررسی نظریات و ادبیات موجود در پی پاسخ به چرایی این ناکامی و چگونگی تکمیل این چرخش سیاسی است. فرضیه برای پاسخ به پرسش مطرح‎ شده این است که «تمرکز رویکرد اقتصاد سیاسی بر طراحی مناسب نهادها و انگیزه ها، از یک رویکرد فنی برآمده است که روند دشوار سیاسی تنظیم آن ها را نادیده می گیرد. تاکید بر نقش کارگزار، قدرت، ایده و به طور کلی یک تحلیل سیاسی عمیق تر برای تبیین تغییر، می تواند چارچوب نظری لازم برای توجه به رهبری توسعه گرا و تکمیل این چرخش را فراهم آورد». یافته های پژوهش نشان می دهند که استفاده از نظریات جدید در قالب فاز سوم نهادگرایی در مطالعات توسعه می تواند زمینه ها و ابزار لازم برای توجه به نقش متغیرهای سیاسی درزمینه توسعه و به ویژه نقش کارگزاری و کارنهادی و سیاسی را فراهم آورد.