ادراک از عدالت و ارزیابی معیارهای وضع عادلانه در ساختار طبقاتی؛ مقایسه نظام مشاغل در دو استان تهران و گیلان

این پژوهش به دنبال بررسی مقایسه ای ادراک از عدالت و احساس بی عدالتی در بین گروه های مختلف شغلی (ساختار طبقاتی) است. معیارهای وضع عادلانه از طریق ارزیابی ملاک های توزیع درآمد در سه موضع «پاداش دهنده»، «پاداش گیرنده» و «ناظر بی طرف» به صورت تجربی سنجیده و سپس با ملاک های نظری مقایسه شده است. روش انجام پژوهش پیمایش با تکنیک پرسشنامه ساخت یافته با حجم نمونه 381 نفر از بین دو جامعه آماری نظام مشاغل استان تهران و گیلان بوده است. یافته های حاصل از سنجش ارزیابی عادلانه بودن درآمد با «روش جسو» نشان داد، ارزیابی تمام گروه های شغلی از درآمدشان، در قطب منفی است به این معنا که میزان درآمد واقعی کمتر از درآمد عادلانه مورد انتظار برآورد شده است. از منظر مقایسه اجتماعی بین گروه های شغلی نیز مشخص گردید که اولا اکثر گروه های شغلی وضع خود را با گروه های شغلی بالاتر از گروه شغلی خود مقایسه می کنند و ثانیا گروه مرجع مقایسه ای تمام مشاغل، گروه شغلی «مسیولین دولتی و مقام های مدیریتی کشوری» بوده است. این تحقیق نشان داد که ارزیابی معیارهای وضع عادلانه نسبت به سه موضع پاداش گیرنده، پاداش دهنده و موضع بی طرف ترتیب و اولویت های متفاوتی دارد اما فصل مشترک آنها این است که شاخص «سزاواری» مربوط به معیار فرایند کار نسبت به سایر شاخص ها در اولویت اصلی توزیع درآمد قرار دارد.