اثر زمان برداشت بر صفات مورفولوژیک و عملکرد لاین های امیدبخش سورگوم دومنظوره (Sorghum bicolor L. Moench)

به منظور ارزیابی پتانسیل تولید لاین های امیدبخش سورگوم دومنظوره (دانه ای-علوفه ای) در زمان های مختلف برداشت، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شش مکان (کرج، مشهد، اصفهان، بیرجند، شیراز و گرگان) طی دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا شد. در این آزمایش صفات مورفولوژیک و عملکرد هفت ژنوتیپ سورگوم (KDFGS4، KDFGS6، KDFGS9، KDFGS10، KDFGS16، MDFGS1 و MDFGS2) در چهار مرحله برداشت (شیری، خمیری نرم، خمیری سخت و رسیدگی فیزیولوژیک دانه) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که حداقل عملکرد علوفه سیلویی و حداکثر عملکرد ماده خشک در کلیه ژنوتیپ های سورگوم در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده خشک و دانه (به ترتیب 32/34 و 39/7 تن در هکتار) به ترتیب در شیراز و اصفهان ثبت شده و در بیرجند و گرگان به ترتیب حداقل علوفه و دانه تولید شدند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه (67/6 و 04/5 تن در هکتار) به ترتیب در لاین های KDFGS6 و KDFGS16 ثبت شد. بیشترین عملکرد علوفه سیلویی و ماده خشک، بیشترین ارتفاع بوته و کمترین طول خوشه در لاین MDFGS1 مشاهده شد. براساس درصد ماده خشک مناسب برای تولید علوفه سیلویی، مرحله خمیری نرم بهترین زمان برای برداشت علوفه سورگوم شناخته شد. بالاترین پایداری عملکرد دانه در لاین های MDFGS2، KDFGS6 و KDFGS10 و بیشترین پایداری عملکرد علوفه در لاین های KDFGS9، KDFGS6 و MDFGS1 مشاهده شد. براساس نتایج این تحقیق با در نظر گرفتن عملکرد و پایداری عملکرد، لاین KDFGS6 به عنوان برترین ژنوتیپ دومنظوره (دانه ای- علوفه ای) سورگوم شناخته شد و لاین MDFGS1 برای تولید علوفه مناسب تر بود.