دما- فشارسنجی و پتروژنز سنگ های آتشفشانی سبلان: براساس شیمی کانی

آتشفشان سبلان از آتشفشان های پلیوسن-کواترنری در شمال غربی ایران می باشد. براساس تاریخچه فعالیت به دو بخش سبلان قدیمی و سبلان جوان قابل طبقه بندی است. ترکیب سنگ های آتشفشانی سبلان قدیمی تراکی آندزیتی تا آندزیتی و به ندرت تراکی داسیتی و سنگ های آتشفشانی سبلان جوان بیشتر داسیتی تا تراکی آندزیتی است. ترکیب پلاژیوکلاز در سنگ های آتشفشانی سبلان قدیمی در محدوده الیگوکلاز تا آندزین، و در سنگ های آتشفشانی سبلان جوان در محدوده الیگوکلاز و آندزین است. پتاسیم فلدسپار در این سنگ ها از نوع سانیدین و ارتوکلاز است. الیوین و پیروکسن های سنگ های آتشفشانی سبلان قدیمی، به ترتیب از نوع کریزولیت و دیوپسید- اوژیت می باشند. ترکیب میکاهای سنگ های آتشفشانی سبلان جوان بیشتر بیوتیتی است. آمفیبول های سنگ های آتشفشانی سبلان جوان بیشتر از نوع مگنزیوهورنبلند هستند و به ندرت برخی از آنها ترکیب ادنیتی دارند. بر پایه نمودارهای شیمی کانی، سنگ های آتشفشانی سبلان با ماهیت ساب آلکالن و کالک آلکالن در محیط کوهزایی پدید آمده اند. پیروکسن های سبلان قدیمی در فشار 5 تا 10 کیلوبار و عمق حدود 5/17 تا 35 کیلومتری متبلور شده اند. درشت بلورهای آمفیبول سبلان جوان در فشار 1 تا 3 کیلوبار و عمق حدود 5/3 تا 5/10 کیلومتری، و دمای حدود 725 تا 750 درجه سانتیگراد متبلور شده اند. با در نظر گرفتن دمای تبلور آمفیبول (725 تا 750 درجه سانتیگراد) و مدلسازی بیوتیت با بافر FMQ، گریزندگی اکسیژن در زمان تبلور بیوتیت حدود 16- تا 50/16- ارزیابی می شود. گریزندگی بالای اکسیژن و حضور کانی های آب دار، نشانگر تاثیر محیط فرورانشی غنی از آب بر ماگمای اولیه آتشفشان سبلان جوان است.