تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی و محلول پاشی اسید سالیسیلیک بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گندم تحت شرایط تنش خشکی

گندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیب های اقتصادی واثرات مخرب زیست محیطی ناشی از استفاده بی رویه از کود های شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شده اند. در حال حاضر، از کود های زیستی به عنوان جایگزینی برای کود های شیمیایی بر اساس اصول زیست محیطی کشاورزی پایدار و تحمل گیاهان به تنش استفاده می شود. اسید سالیسیلیک یک ترکیب فنلی طبیعی است که در کاهش اثرات مضر ناشی از تنش های غیرزنده محیطی و تنظیم فرآیند های فیزیولوژیکی حیاتی گیاهان نقش دارد. به منظور بررسی اثر تغذیه کودی و محلول پاشی اسید سالیسلیک بر تحمل گندم رقم چمران دو به تنش خشکی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با : عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی، طول جغرافیایی 45 درجه و 17 دقیقه شرقی، و ارتفاع 1210 متری با آب و هوای نیمه خشک، میانگین بارندگی سالانه 8/462 میلی متر، میانگین تبخیر سالانه 52/1842 میلی متر و میانگین دمای سالانه 16.6 درجه سانتی گراد ، در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سطوح آبیاری در دو سطح عدم تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) و کرت های فرعی شامل کود در پنج سطح شامل عدم مصرف کود زیستی + 50 درصد کود شیمیایی، کاربرد 100 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال کود زیستی نیتروکسین + 50 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال مایکوریز + 50 درصد کود شیمیایی، مصرف همزمان کود های زیستی (نیتروکسین +مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی، و تیمار محلول پاشی در دو سطح (محلول پاشی با آب و محلول پاشی با غلظت یک میلی مولار اسید سالیسلیک) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش پروتیین دانه و مالون دی آلدیید و کاهش دیگر صفات مورد ارزیابی شد. تیمار تغذیه کودی و تیمار محلول پاشی اسید سالیسلیک هرکدام به تنهایی سبب افزایش صفات مورد ارزیابی و کاهش میزان مالون دی آلدیید نسبت به عدم مصرف کود زیستی+50 درصد کود شیمیایی و عدم محلول پاشی اسید سالیسیلک (شاهد) شدند. تیمار ترکیبی کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را در صفات مورد ارزیابی این پژوهش بر گندم رقم چمران دو کاهش دهد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت کاربرد کودزیستی (نیتروکسین + مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و محلول پاشی اسید سالیسیلیک می تواند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کمبود آب در شرایط خرم آباد در جهت کشاورزی پایدار عمل کند. کلیدواژه ها: تغذیه گیاه، سطوح آبیاری، رتگیزه فتوسنتزی، مالون دی آلدییدگندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیب های اقتصادی واثرات مخرب زیست محیطی ناشی از استفاده بی رویه از کود های شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شده اند. در حال حاضر، از کود های زیستی به عنوان جایگزینی برای کود های شیمیایی بر اساس اصول زیست محیطی کشاورزی پایدار و تحمل گیاهان به تنش استفاده می شود. اسید سالیسیلیک یک ترکیب فنلی طبیعی است که در کاهش اثرات مضر ناشی از تنش های غیرزنده محیطی و تنظیم فرآیند های فیزیولوژیکی حیاتی گیاهان نقش دارد. به منظور بررسی اثر تغذیه کودی و محلول پاشی اسید سالیسلیک بر تحمل گندم رقم چمران دو به تنش خشکی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با : عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی، طول جغرافیایی 45 درجه و 17 دقیقه شرقی، و ارتفاع 1210 متری با آب و هوای نیمه خشک، میانگین بارندگی سالانه 8/462 میلی متر، میانگین تبخیر سالانه 52/1842 میلی متر و میانگین دمای سالانه 16.6 درجه سانتی گراد ، در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سطوح آبیاری در دو سطح عدم تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) و کرت های فرعی شامل کود در پنج سطح شامل عدم مصرف کود زیستی + 50 درصد کود شیمیایی، کاربرد 100 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال کود زیستی نیتروکسین + 50 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال مایکوریز + 50 درصد کود شیمیایی، مصرف همزمان کود های زیستی (نیتروکسین +مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی، و تیمار محلول پاشی در دو سطح (محلول پاشی با آب و محلول پاشی با غلظت یک میلی مولار اسید سالیسلیک) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش پروتیین دانه و مالون دی آلدیید و کاهش دیگر صفات مورد ارزیابی شد. تیمار تغذیه کودی و تیمار محلول پاشی اسید سالیسلیک هرکدام به تنهایی سبب افزایش صفات مورد ارزیابی و کاهش میزان مالون دی آلدیید نسبت به عدم مصرف کود زیستی+50 درصد کود شیمیایی و عدم محلول پاشی اسید سالیسیلک (شاهد) شدند. تیمار ترکیبی کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را در صفات مورد ارزیابی این پژوهش بر گندم رقم چمران دو کاهش دهد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت کاربرد کودزیستی (نیتروکسین + مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و محلول پاشی اسید سالیسیلیک می تواند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کمبود آب در شرایط خرم آباد در جهت کشاورزی پایدار عمل کند.