تحلیل اثر پویایی جمعیت بر مخاطرات محیطی و مسائل محیط زیستی: رویکرد محیط پیرامونی

پویایی جمعیت های انسانی مسیله ای اساسی در زمینه علل و پیامدهای تغییرات محیط زیستی شناخته می شود. بنابراین بدون در نظر گرفتن تغییرات اجتماعی و جمعیتی، امکان ارزیابی یکپارچه و اطمینان بخش از تغییرات محیط زیستی آینده به منظور مدیریت مخاطرات طبیعی وجود ندارد. تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد محیط پیرامونی و تحلیل پژوهش های زمانی طی سال های 2000 تا 2022، به بررسی و سنجش مفهوم «محیط زیست» در پژوهش های موجود در رشته جمعیت شناسی می پردازد. نتایج نشان داد که سهم پژوهش ها به نسبت کل از نیم درصد در سال  2000 به 4 درصد در سال 2022 رسیده است. افزون بر این، متغیرهایی مانند پویایی خانوار، ساختار جنسی، توزیع جمعیت شهری، اثرگذاری مهاجرت بر محیط زیست، ساختار سنی، ترکیب تحصیلی، اثرگذاری محیط زیست بر مهاجرت و توزیع جمعیت روستایی از 28 تا 4 درصد (به ترتیب) پژوهش ها را به منزله مهم ترین مولفه های جمعیتی اثرگذار پوشش داده است. در زمینه مسایل محیط زیستی مولفه های مصرف انرژی، انتشار آلودگی، تغییرات اقلیمی، منابع طبیعی، جنگل زدایی، مخاطرات طبیعی، تولید زباله، کاهش منابع آبی، فرسایش خاک، پایداری و حفاظت و تنوع زیستی به ترتیب از 21 تا 2 درصد، مهم ترین مولفه ها بوده اند. بیشتر پژوهش ها در این حوزه دچار ضعف چارچوب نظری گسترده و انعطاف پذیر بوده اند. بنابراین با شناخت عمیق تر سازوکار اثرگذاری پویایی جمعیت در ابعاد مختلف بر مسایل محیط زیستی می توان سیاست های مدیریت مخاطرات محیطی، مصرف انرژی، کاهش انتشار آلودگی، کاهش تغییرات اقلیمی و حفاظت از محیط زیست را به شیوه ای جدید بازنویسی کرد.