تعیین سهم ویژه منابع رسوب معلق در آبخیز واز با استفاده از ویژگی های ژئوشیمیایی
اطلاعات دقیق در مورد منابع رسوب معلق در سامانههای رودخانهای ضروری است، زیرا افزایش عرضه رسوبات ریزدانه به یک سامانه رودخانه ای از طریق فعالیتهای انسانی منجر به بارگذاری بیش از حد رسوب معلق در رودخانهها میشود که بر کیفیت آب و سلامت بومسازگان تاثیر منفی میگذارد. همچنین ،کمیسازی سهم نسبی منابع مختلف رسوبات معلق به منظور تعیین بهترین شیوههای مدیریت کنترل رسوب معلق اهمیت زیادی دارد. بنابراین، نیاز فزایندهای به اطلاعات قابل اعتماد در مورد منشا رسوبات ریزدانه حملشده توسط رودخانهها وجود دارد. هدف از این مطالعه، منشایابی رسوبات معلق با استفاده از ویژگیهای ژیوشیمیایی با استفاده از بسته Fingerpro نرم افزار R در کاربری/ پوششهای مختلف اراضی حوضه آبخیز واز در استان مازندران است. در پژوهش حاضر 30 نمونه خاک از کاربریهای مختلف اراضی شامل جنگل، مرتع، اراضی کشاورزی و همچنین، اراضی کنارههای آبراهه به عنوان منابع تولید رسوب و یک نمونه رسوب معلق در خروجی حوضه برداشت شده و ویژگیهای ژیوشیمیایی نمونههای خاک و رسوب شامل 59 عنصر با استفاده از دستگاه ICP-OES GBC Integra اندازهگیری شد. سپس، ردیابهای پایا و مناسب از بین 59 عنصر، برای منشایابی رسوبات معلق با استفاده آزمونهای آماری دامنه، کروسکال والیس و تحلیل تابع تفکیک، در بسته Fingerpro نرم افزار R شامل K،Li، P، V، Cr، Fe، Cu، Ga، Ge، Rb، Sb، Ba، Nd، Ta و Wانتخاب شد. همچنین، نتایج تفکیک سهم کاربریها/پوششهای اراضی در تولید رسوب معلق با شاخص نکویی برازش 68/80 نشان داد سهم اراضی کشاورزی، مرتع، جنگل و کنارههای آبراهه به ترتیب 18/0، 90/7، 69/5 و 21/86 درصد است. در نهایت، سهم ویژه هر منبع در تولید رسوب معلق به ازای هر هکتار نیز محاسبه شد و نتایج نشان داد کنارههای آبراهه و جنگل با سهم ویژه 513/0 و 0007/0 درصد به ازای هر هکتار بهترتیب بیشترین و کمترین مشارکت را در تولید رسوب معلق در هر هکتار دارند. نتایج همچنین نشان داد سهم ویژه اراضی کنار آبراهه بهترتیب 62/320، 61/394 و 85/732 برابر سهم ویژه کاربریهای کشاورزی، مرتع و جنگل است. نتایج منشایابی با روش ژیوشیمیایی در این بررسی، اطلاعات ارزشمندی درباره سهم منابع تولید رسوب معلق به منظور اجرای برنامههای مدیریتی برای حفاظت خاک و آب در اختیار مدیران و برنامهریزان قرار میدهد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.