مقایسه تحلیلی داستان ابراهیم (ع) در سوره های مکی و مدنی

داستان ابراهیم (ع) از جمله داستان های چند نسخه ای قرآن است که در سوره های متعدد مکی و مدنی روایت شده است. از آنجا که ابراهیم (ع) بنیان گذار ادیان توحیدی و نیای یکتا پرستان است، شخصیت او در قرآن کریم و در کتاب مقدس، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. نقطه اتکای پژوهش حاضر مقایسه نسخه مکی و مدنی گزارش قرآن کریم از داستان ابراهیم (ع) و خانواده اوست. نتیجه ای که این مقایسه به دست می دهد آن است که برخی پیرفت های این داستان به سوره های مکی و برخی به سوره های مدنی مختص است. برخی نیز میان میان این دو دسته سوره مشترک است و تنها تفاوتی در پیرنگ آنها وجود دارد. تفاوت پیرفت های سوره های مکی و مدنی در بیشتر موارد با فضای نزول این دو دسته سوره و فضای حاکم بر دو شهر مکه و مدینه پیوند می یابد. البته نقش مخاطب را نیز نمی توان انکار کرد. غلبه پدیده شرک بر فضای اجتماعی مکه و همچنین فزونی مخاطبان مشرک بر مخاطبان مومن، روایت آن دسته از پیرفت هایی را می طلبد که از مبارزه ابراهیم (ع) با مظاهر شرک حکایت می کند.