از سقوط زردوکو تا برآمدن دیوکس؛ یک دموکراسی مادی

یکی از پیامدهای گسترش شهرنشینی در دوران باستان پیدایش دولت و حکومت های پیچیده است. مطالعات مرتبط با ساختار حکومتی در ایران باستان، برخلاف حوزه فرهنگی یونان و روم با جزیی‎نگری بررسی نشده است و بیشتر پژوهشگران معتقدند حکومت های ایران باستان استبدادی و موروثی بوده است، اما با ارزیابی دقیق محتوای تعدادی از اسناد و مقایسه آن با داده های باستان شناسی می توان این نظریه را به چالش کشید. هدف از این پژوهش شناسایی ساختار حکومتی مادها بر اساس منابع مکتوب است. دراین پژوهش بر اساس منابع مکتوب به ساختار حکومتی در زمان مادها، گاه‎نگاری و جایگاه تقدم و تاخر آنها نسبت به آن چه در آتن و رم پیاده ‎سازی شد، می پردازد. سوالات پژوهش بر اساس بررسی داده های منابع دوره آشور نو و نو بابلی درباره ساختار حکومت مادی ها و ارزیابی امکان وجود ساختارهایی دموکراتیک در برخی از سکونت گاه های مادی یا دست ‎کم در دو مورد از آن‎ ها پیش از دوره پادشاهی طرح شده اند. این پژوهش توصیفی- تحلیلی با روش کتابخانه انجام شده است. نتایج پژوهش بر اساس مطالعه منابع مکتوب و بر مبنای تحلیل مستندات نشان می دهد که در دوره‎ای هشت ساله از تاریخ ماد و همچنین در ساختار حکومتی بخشی از تاریخ پارسیان پیش از برآمدن امپراطوری هخامنشی ، مولفه‎هایی قوی از برقراری سامانه حاکمیت دموکراتیک به هر دو صورت جمهوریت دولت-شهری و نظام پادشاهی که حاوی یک قوه قانون‎گذاری مجزا از شاه بوده، وجود داشته است. این که میراث فرهنگی و فکری این دوره‎ها در چند دهه بعد، موجب پیدایش ساختار دموکراتیک در حاکمیت آتن و ظهور جمهوری در شهر رم شد، نتیجه‎ای است پژوهش پیش رو آن را ارایه می‎دهد.