بررسی نظریه شورا از منظر متفکران شیعه و اهل سنت با تکیه بر دیدگاه امام خمینی(ره) و رشیدرضا

شورا یکی از اصول پذیرفتهشده در بین تمامی مذاهب اسلامی است و هر مذهبی بر اساس مبانی خود تفسیر خاصی از آن دارد. این تفاسیر متفاوت، بیانکننده میزان نقش شورا در مردمسالاری دینی است. این مقاله با استفاده از روش تطبیقی، در پی یافتن اشتراکات و تفاوتهای موجود بین نظریه شورا از دیدگاه متفکران شیعه و اهل سنت، با تکیه بر دیدگاه های امام خمینی(ره)و رشیدرضاست. پاسخ به این پرسش، زوایای بحث شورا در اسلام و مبنای مردمسالاری دینی را روشن تر میگرداند؛ چرا که هر دو متفکر طبق استنباط از کتاب و سنت و بر اساس مبانی خود بر اصل شورا تاکید دارند، و آن را بعنوان یک نظریه سیاسی در ایده خود از حکومت اسلامی لحاظ کرده اند اما در جزییات آن با یکدیگر متفاوتاند. از دیدگاه اغلب متفکران شیعه، بهویژه امام خمینی(ره)، از آنجا که حکومت جنبه ای الهی دارد، شورا در مشروعیت الهی حکومت دینی نقشی ندارد و تنها در چگونگی شکل حکومت و اداره آن موثر است و منطبق با شرع اسلام نقشی اساسی در قانونگذاری ایفا میکند؛ اما از در نظر اهل سنت، شورا هم در مشروعیت و شکل گیری حکومت نقش دارد و هم در اداره و قانونگذاری آن، زیرا حکومت از دیدگاه اغلب آنان، ازجمله رشیدرضا، صرفا پدیده ای اجتماعی و بر عهده مردم است.