تبیین مطلوبیت منظرهای صوتی تیمچه های بازار تبریز بر اساس ارزیابی های عینی و ذهنی

در پژوهش حاضر در راستای تبیین مطلوبیت منظرهای صوتی تیمچه های بازار تبریز، دو مولفه تراز فشار صوت و زمان واخنش به عنوان متغیرهای عینی و روشن کننده رفتار آکوستیکی اندازه گیری شده اند. با استفاده از پرسشنامه توصیفی نیز ارزیابی های ذهنی برای مشخص کردن کیفیت منظرهای صوتی استفاده شده است. پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که ویژگی های فضایی تیمچه های بازار تبریز چگونه در رفتار آکوستیکی آن ها تاثیرگذار هستند و چه عواملی در مطلوبیت منظرهای صوتی آن ها دخیلند. یافته ها نشان می دهد گنبدهای خردمقیاس با احتباس امواج صوتی به مثابه کاواک عمل کرده و اثر مطلوب در کاهش زمان واخنش دارند. سطوح شیشه ای با انعکاس صدا طنین را محیط افزایش داده و موجب افت کیفیت آکوستیکی فضا می گردند. مصالح مورد استفاده در جداره تیمچه ها، آجر با بندکشی گچی، با انکسار و پخشایش صوت نقش مثبتی در کیفیت آکوستیکی ایفا می کند. همچنین یافته های حاکی از آن است با اینکه مقادیر تراز فشار صوت و زمان واخنش که نشان دهنده نحوه رفتار آکوستیکی فضا هستند، می توانند به نحوی در ارزیابی افراد از منظر صوتی دخیل باشند، ولی به تنهایی نمی توانند مبنای سنجش کیفیت ادراکی منظر صوتی باشند. در سه تیمچه امیر شمالی، امیر و مظفریه ویژگی ها و کیفیات محیطی فضاها از قبیل تناسبات هندسی، پویایی یا ایستایی و میزان ازدحام تاثیر مستقیم در خوشایندی منظر صوتی شهر دارد. این سه تیمچه از لحاظ میزان سروصدا جزء فضاهای آرام هستند و به همین دلیل بروز ناگهانی برخی صداها، به دلیل اختلاف تراز فشار صوت مستقیما اثر سوء در کیفیت منظر صوتی می گذارند. لذا پیشنهاد می گردد مولفه ای تحت عنوان شفافیت منظر صوتی شهری به مطالعات این حوزه اضافه شده و در ارزیابی منظرهای صوتی فضاهای آرام شهری مورد توجه قرار گیرد.