تاثیر پرتوتابی گامای بذر ذرت علوفه ای بر عملکرد و فراسنجه های تخمیری گیاه و سیلاژ آن

یکی از روش های بهبود عملکرد گیاهان زراعی استفاده از فناوری هسته ای است. در این پژوهش، بذر ذرت علوفه ای سینگل کراس 704 با دز بهینه 25 گری با استفاده از دستگاه گاما سل کبالت-60 با نرخ 55/0 گری در دقیقه پرتوتابی شد. سپس در زمینی به مساحت دو هزار مترمربع بذور پرتوتابی شده و پرتوتابی نشده کشت شدند. نمونه برداری از گیاه ذرت در انتهای دوره رشد انجام و مقدار پرولین، کربوهیدرات های محلول و پروتیین محلول و همچنین صفات عملکردی ذرت اندازه گیری شد. پس از برداشت، علوفه ذرت توسط دستگاه چاپر، خرد و مقداری از علوفه هر دو تیمار در سیلوهای آزمایشی از جنس لوله پلی اتیلن سیلو شد. مقدار ماده خشک، خاکستر خام، پروتیین خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی نمونه ها اندازه گیری شد. همچنین pH سیلاژهای آزمایشی با استفاده از روش عصاره گیری و توسط pH متر تعیین شد. جهت برآورد فراسنجه های تولید گاز مقدار 200 میلی گرم نمونه آسیاب شده علوفه و سیلاژ گیاه ذرت به همراه مایع شکمبه در محیط تولید گاز انکوبه و میزان و نرخ گاز تولیدی در زمان های 2، 4، 6، 8، 12، 24، 36، 48، 72 و 96 ساعت اندازه گیری شد. هم چنین با استفاده از فراسنجه های تولید گاز به دست آمده، میزان قابلیت هضم ماده آلی، انرژی قابل متابولیسم، انرژی خالص شیردهی و میزان اسید های چرب کوتاه زنجیر برآورد شد. مقدار وزن خشک، کربوهیدرات و پروتیین محلول گیاه ذرت پرتوتابی شده به ترتیب 8/314 گرم در هر بوته، 0/616 و 43/14 میلی گرم در هر گرم وزن تر بیشتر از این مقادیر در شاهد (به ترتیب 2/225 گرم در هر بوته، 6/449 و 25/12 میلی گرم در هر گرم وزن تر) بود (05/0> P). همچنین درصد ماده خشک و پروتیین خام نمونه های سیلاژ گروه تیمار (به ترتیب 4/29 و 3/13 درصد) بیشتر از تیمار پرتوتابی نشده (به ترتیب 1/26 و 2/11 درصد) بود (05/0> P). همچنین سیلاژ ذرت پرتوتابی شده pH کمتری (8/3 در برابر 1/4) نسبت به گروه شاهد داشت (05/0> P). میزان، قابلیت (ضریب b) و نرخ (ضریب c) تولید گاز، میزان تولید اسیدهای چرب فرار، قابلیت هضم ماده آلی و محتوای انرژی قابل متابولیسم و انرژی خالص نمونه های گیاه و سیلاژ ذرت حاصل از بذور پرتوتابی شده بیشتر از گروه شاهد بود (05/0> P). نتایج این آزمایش نشان داد، پرتوتابی بذر ذرت علوفه ای با پرتو گاما با دز 25 گری باعث بهبود فراسنجه های تخمیر و ارزش غذایی سیلاژ ذرت حاصل از آن می شود.