بررسی شیوه های سنجش ترجیحات ساکنان مسکن شهری معاصر؛ تحلیل و به کارگیری روش ساختار معنایی

تحقق خواست و نیاز سکونتی ساکنین در مسکن از مهمترین دغدغه های مطالعات برنامه ریزی و طراحی مسکن به خصوص در شهرهای بزرگ است. از آنجا که به دلیل تنوع ساکنین و ناشناخته بودن آن ها امکان تحقق همه خواست و نیازها در مسکن هایی با ساکن نهایی نامعلوم وجود ندارد، فهم اولویت ها و ترجیحات سکونتی و چگونگی انتخاب مسکن توسط ساکنین اهمیت می یابد. در سال های اخیر روش-های متعددی برای تحلیل ترجیحات و انتخاب های ساکنین به کار گرفته شده است. بنابراین آشنایی با این روش ها و انتخاب روش متناسب با بستر و حوزه عمل هر پژوهش می تواند تا حدی ضامن تحقق هدف پژوهش و صحت نتایج آن باشد. هدف از تحقیق حاضر فهم و تحلیل شیوه ای برای سنجش ترجیحات ساکنین مسکن شهری معاصر با تمرکز بر شاخصه های معماری مسکن می باشد در این راستا ابتدا ساز و کار هفت روش مختلف به کارگرفته شده در مطالعات ترجیحات مسکن مورد بررسی تطبیقی واقع شده است. سپس با در نظر داشتن رویکرد و بستر پژوهش، استفاده از روش ساختار معنایی برای فهم ترجیحات گروهی از ساکنین مسکن شهری به عنوان نمونه موردی تشریح شده و مورد تحلیل قرار گرفت. در این مسیر ابتدا شاخصه های معماری مسکن استخراج شده و سپس تکنیک انجام مصاحبه نیمه-ساختاریافته نردبانی و نحوه کدگذاری محتوای اطلاعات گردآوری شده شرح داده شد. داده ها با به کارگیری مدل ابزار-غایت تحلیل شده و در قالب گزاره های خصوصیت، پیامد، ارزش و با بهره گیری از نظریه ارزشی شوارتز تحلیل شد. یافته ها نشان می دهد در حوزه طراحی و معماری، استفاده از روش ساختار معنایی با توجه به ماهیت پژوهش می تواند از طریق پیوند خصوصیات مسکن و ارزش های ساکن، امکان طراحی مسکن مطلوب متناسب با ترجیحات ساکنین را فراهم کند. در پایان پیشنهادهایی نیز برای بهبود کارکرد این شیوه ارایه شده است.