احیای رودخانه زاینده رود: واکاوی فرصت های باقیمانده

هدف این نوشتار، پرداختن به چالش های اصلی رودخانه زاینده رود و سپس ارایه تحلیلی از چرایی این چالش ها و درنهایت، پیشنهاد راهبردهایی برای اصلاح جهت گیری های موجود است. مهمترین چالش حوضه زاینده رود ساماندهی رودخانه و کنترل برداشت ها در حوضه است که این موضوع با تعیین سهم و اولویت استفاده کنشگران و کاربری های مختلف در کلیه نقاط حوضه و در شرایط آبی مختلف گره خورده است. همچنین، تداوم مشکلات این رودخانه فراتر از کمبود فیزیکی آب و حکمرانی ناکارامد آب است و کاوش بیشتر در بستر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران را می طلبد. بنابراین، مقصر جلوه دادن حکمرانی آب، آدرس دهی غلط است. مهمترین راهبرد برای گذار به وضعیت تعادلی جدید، جاری‎سازی جریان حداقلی ولی دایمی رودخانه به صورت طبیعی در فرایندی گام به گام و رفت و برگشتی است. جاری بودن آب هر چند کم، می تواند نمادی از امکان ایجاد تغییر و نیروی محرکه ظرفیت سازی برای ساماندهی رودخانه و کنترل برداشت ها از آب های سطحی و زیرزمینی باشد.