اثر دوره های تر و خشک شدن بر برخی شاخص های فیزیکی بسترهای رشد بر پایه بیوچار و پشم سنگ

بررسی تغییرات ویژگی های فیزیکی و پایداری بسترها در حین کشت گیاه به دلیل تغییراتی که در اثر رشد ریشه و دوره های تر و خشک شدن رخ می دهد، ضروری است. در این پژوهش 14 بستر رشد ترکیبی با نسبت های مختلف حجمی از مواد جداگانه تهیه شدند. در ابتدا تخلخل کل (TP)، چگالی ظاهری (BD)، چگالی حقیقی (PD)، pH و رسانایی الکتریکی (EC) در بسترهای رشد اندازه گیری شده و در قالب طرح کاملا تصادفی بررسی شد. به منظور بررسی تغییرات بسترهای رشد با گذشت زمان (آبیاری های متوالی) در کشت های گلخانه ای، 10 دوره متوالی تر و خشک شدن (حدود 80 روز) بر بسترهای رشد اعمال شد. پیش از اعمال دوره های تر و خشک شدن و پس از اعمال آخرین دوره، شاخص های متعدد فیزیکی و هیدرولیکی شامل آب به آسانی قابل دسترس (EAW)، گنجایش هوایی پس از آبیاری (AIR)، گنجایش بافری آب (WBC) و گنجایش نگهداشت آب (WHC) در بسترها تعیین شد. همچنین میزان نشست، درصد کاهش جرم و میزان تجزیه مواد آلی بسترها با گذشت زمان تعیین شد. این بخش آزمایش در قالب طرح کرت های خردشده در زمان با طرح پایه کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل شد. مقادیر BD، TP، EAW و WHC در اکثر بسترهای رشد در دامنه های مطلوب بود و حتی در برخی از موارد از بستر کوکوپیت-پرلیت (به عنوان شاهد) بهتر بودند. اعمال دوره های تر و خشک شدن بر بسترهای رشد سبب تجزیه مواد آلی، به هم خوردگی و تغییر آرایش ذرات، خرد شدن ذرات آلی و معدنی، انقباض، سخت شدن و نشست آن ها شد. نتایج نشان داد بسترهای با مقدار قابل توجه مواد آلی ناپایدارتر از بسترهای معدنی یا غالبا معدنی بودند. به طور کلی اعمال دوره های تر و خشک شدن سبب افزایش معنی دار تخلخل و فراوانی منافذ ریز در بسترهای رشد شد. این دوره ها اثر مثبتی بر ویژگی های EAW، WHC، AIR و WBC اکثر بسترهای رشد داشته و سبب افزایش آن ها شد. این یافته بیانگر بهبود بسترهای رشد با گذشت زمان (دوره های تر و خشک شدن) بر اساس متغیرهای مقداری مذکور بود اگرچه برای ارزیابی بهتر، بررسی اثر این دوره ها بر متغیرهای شدتی مانند هدایت هیدرولیکی، پخشیدگی اکسیژن و اعوجاج منافذ در بسترهای رشد نیز ضروری است.