ژنتیک سرعت پر شدن دانه و انتقال مجدد ذخایر ساقه در گندم نان تحت تنش خشکی انتهایی

به منظور تعیین نحوه عمل ژن و وراثت پذیری سرعت پر شدن دانه و انتقال مجدد ذخایر ساقه در گندم نان، یک تلاقی دی آلل 6 × 6 یک طرفه انجام شد. بذور F1 حاصل به همراه والدین تحت تنش خشکی انتهایی در سال 1397 در دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفتند. سرعت پر شدن دانه، دوره موثر پر شدن دانه، انتقال مجدد مواد ذخیره ای از ساقه به دانه، میزان مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه، کارایی ساقه در انتقال ذخایر به دانه، کارایی انتقال مجدد کربوهیدرات ها از ساقه به دانه و وزن ویژه میانگره ها اندازه گیری شد. نتایج حاکی از کفایت مدل افزایشی- غالبیت در همه صفات به جز دوره موثر پر شدن دانه و میزان مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه بود. وجود غالبیت ناقص، غالبیت کامل و فوق تا 0.88 (سرعت موثر پر شدن دانه) متغیر بود. در حالی که وراثت پذیری خصوصی از 0.17 تا 0.66 در نوسان بود. در بین صفات، سرعت پر شدن دانه بیشترین وراثت پذیری خصوصی (0.66) را داشت و انتقال مجدد مواد ذخیره ای (0.46) و وزن ویژه میانگره ها (0.44) در مراتب بعد قرار گرفتند. نتایج همچنین نشان داد که بین غالبیت و مقدار وزن ویژه میانگره ها رابطه مثبت وجود دارد که در مورد این صفت آلل های غالب مطلوب بودند. بر اساس روش گریفینگ، ارقام رصد، کونیا 2002 و پیشتاز دارای ترکیب پذیری عمومی بالاتر و در نتیجه آلل های مطلوب برای سرعت پر شدن دانه بودند. در حالی که در مورد انتقال مجدد مواد ذخیره ای، ارقام رصد و کونیا 2002 ترکیب پذیری عمومی بالاتری داشتند.