ضمان معاوضی در حقوق اسلام و ایران و مقایسه آن با نظریه علت ‏در حقوق فرانسه

از مهم ترین مباحث مطرح در قراردادهای معوض، ضمان و مسیولیت نسبت به عوض قراردادی است. همه نظام های حقوقی با این مسیله مواجهند و قواعدی را برای حل آن مطرح کرده اند؛ یعنی حقیقت ضمان معاوضی در همه نظام های حقوقی وجود دارد. در حقوق اسلامی از این مسیله با عنوان «ضمان معاوضی» یا «ضمان عوض» یاد می شود. در نظام رومی ژرمنی «نظریه علت» که مهم ترین مفهوم در حقوق قراردادهاست، شباهت زیادی با ضمان عوض دارد. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی مفهوم، ماهیت و مبنای «ضمان معاوضی» و «نظریه علت» است. این کار به روش توصیفی تطبیقی و تحلیلی به انجام رسیده است. بر اساس یافته های این پژوهش ضمان معاوضی نوعی ضمان ارادی و التزام است که به عوض تعلق می گیرد، اعم از اینکه مولود یک عقد صحیح یا باطل باشد و از نظر ماهیت نیز قاعده ای امری و مقتضای ذات عقود معاوضی است. نظریه علت نیز نقشی مشابه در نظام حقوقی نوشته دارد، لکن با وجود شباهت های بین دو نظریه، تفاوت هایی نیز به ویژه از حیث قلمرو با هم دارند.