تفاوت های فرهنگی در مناسک آیینی محرم

مناسک فرهنگی هر جامعه ای، شناسنامه فرهنگ، تاریخ، مذهب و اخلاق آن جامعه به شمار می رود. این مناسک و آیین ها هستند که عاملی مهم برای انسجام و وحدت در بین افراد یک جامعه شده، آن ها را در مراسم مختلف، گرد هم جمع می کند. در این میان، مراسم و آیین های عزاداری، به ویژه عزاداری دهه اول محرم، در استان ها، شهرها و روستاهای مختلف کشور، دارای گونه ها و آداب متنوعی است.کشور ایران به دلیل دارا بودن مناسک فرهنگی متنوع و غنی، یکی از میراث داران فرهنگ جهانی به شمار می رود. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی و اسنادی مناسک محرم، در دو استان آذربایجان شرقی و خوزستان است تا بتوان با آشکارکردن جلوه های مناسک فرهنگی و تفاوت ها و شباهت های آن ها، به لایه های عمیق و غنای فرهنگ این دو استان دست یافت. این پژوهش با روش مطالعه توصیفی- تطبیقی، به بررسی تفاوت ها و شباهت های مناسک آیین دهه اول محرم و تفاوت های فرهنگی آن در دو استان می پردازد. این دو استان، از پیشینه فرهنگی و مذهبی عمیق و تمدنی کهن برخوردارند. یافته های بررسی نشان می دهد علی رغم شباهت بسیار زیاد در انجام مراسم آیینی محرم، در دو استان مورد نظر، تنوع آیین های سوگواری نیز در این دو استان، به چشم می خورد. این تنوع و تفاوت، ارتباط نزدیکی با تفاوت های فرهنگی، اقلیمی و زبانی در این دو استان دارد. مردم این دو استان، عزاداری های خود را منطبق با مذهب، پوشش گیاهی، فرهنگ و زبان خود کرده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد، در کنار این تفاوت ها، نکات اشتراک این آیین فرهنگی، در دو استان شامل حب خاندان پیامبر و ارادت به فرهنگ عاشورا به چشم می خورد.