بررسی ترکیبات مهم تولید شده در جمعیت‎ های رازیانه

گیاه چند ساله رازیانه یکی از مهم ترین و پرمصرف ترین گیاهان دارویی خانواده چتریان می باشد که عمدتا به منظور استفاده از اسانس حاصل از آن در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی کشت می شود.

برای بررسی کالوس زایی و تولید متابولیت های ثانویه از کالوس ها، 13 جمعیت رازیانه ایرانی و همچنین دو جمعیت از آلمان و دو جمعیت از ترکیه توسط کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی مورد ارزیابی قرار گرفتند.

پنج نوع ریزنمونه (برگ، هیپوکوتیل، اپیکوتیل، لپه و قطعات ریشه) در محیط کشت MS همراه با ترکیب 2,4-D و کینتین (1:1)، همچنین NAA و  BA (1:0/5) به عنوان مکمل، کشت داده شدند.

از بین پنج ریزنمونه مورد استفاده در این مطالعه، تنها ریزنمونه هیپوکوتیل پاسخ مناسبی به کالوس زایی داشت. بر اساس نتایج کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی، بیشترین میزان ترانس- آنتول (67/23 درصد) در کالوس جمعیت ترکیه (TUR1) تحت تیمار NAA و BA (1:1) تولید شد. عصاره کالوس جمعیت دیگر ترکیه (TUR2) حاوی مقادیر قابل توجهی لیمونن (67/70درصد) تحت تیمار D-4,2 و کینتین (1:0/5) بود.

القای کالوس با تنظیم کننده های مختلف گیاهی می تواند سهم قابل توجهی در تولید متابولیت های ثانویه داشته باشد، بدین ترتیب که از کالوس هایی که متابولیت های ثانویه بیشتری تولید می کنند در سیستم های بیوراکتور کشت سوسپانسیون یا سلولی داده شود. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، جمعیت های رازیانه مربوط به ترکیه ظرفیت تولید مقادیر قابل توجهی متابولیت های ثانویه اصلی را داشتند.