وضعیت خدمات بوم سازگانی آب و خاک پس از اجرای طرح های آبخیزداری (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زاینده رود- چهل خانه)

مدیریت صحیح منابع آب وخاک در یک حوزه آبخیز مستلزم شناخت پتانسیل تولید رسوب و رواناب است. ضمن اینکه، سالانه هزاران تن خاک حاصلخیز از اراضی مختلف کشور در اثر فرسایش خاک از دسترس خارج شده و با هدر رفت آب و انباشت در مناطق رسوب گذاری موجب بروز خسارت قابل ملاحظه ای می شوند. در این راستا، مهار فرسایش خاک و رواناب به توان بوم سازگان ها در حفظ خاک و آب اشاره دارد. لذا، پژوهش حاضر باهدف ارزیابی اثربخشی اجرای طرح های آبخیزداری (1397-1376) بر میزان فرسایش خاک و دبی سیلابی حوزه آبخیز چهل خانه برنامه ریزی شده است. فرسایش خاک و دبی سیلابی به ترتیب با استفاده از روش MPSIC و SCS برآورد شد. یافته های پژوهش نشان می دهد اجرای طرح های آبخیزداری منجر به کاهش فرسایش خاک و رسوب (4/30 و 1/80 تن بر هکتار) نسبت به قبل از اجرای عملیات آبخیزداری (6/05 و 2/30 تن بر هکتار) شده است. هم چنین، با افزایش دوره بازگشت سیلاب ها، اثر بخشی طرح های آبخیزداری در مهار سیلاب حوضه و کاهش دبی و حجم سیلاب افزایش می یابد.