تغییر رویکرد از ژئوپلیتیک به ژئواکونومی در منطقه غرب آسیا و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران

قلمروهای ژیواستراتژیک قبل از دو جنگ جهانی براساس اهداف نظامی ترسیم می گردید در نتیجه مناطق ژیوپلیتیک نیز می بایست توجیه کننده و در بردارنده اهداف و برنامه های نظامی می بودند و به همین علت به محض احساس کوچک ترین تغییر و تحول در ساختار نظام ژیوپلیتیکی هر کشور ایجاد درگیری نظامی و توسل به زور گریزناپذیر بود. به مرور زمان و پس از فروپاشی بلوک شرق و بوجود آمدن تغییرات و تحولات جدید در مقوله امنیت و مباحث استراتژیک و غلبه اهداف اقتصادی سیاسی بر موضوعات صرفا سیاسی ساختارهای نظام های ژیوپلیتیکی به سمت تبدیل شدن به ژیواکونومی در حال حرکت می باشند از این رو قلمروهای ژیواستراتژیک حتی فرسنگ ها دورتر از مرزهای سرزمینی باید توجیهی اقتصادی- نظامی داشته باشد. این چرخش قابل ملاحظه ای است که ما امروزه شاهد تغییر در استراتژی های گوناگون قدرت ها به ویژه ایالات متحده آمریکا هستیم و روی همین اصل برای اولین بار دراواخر قرن دهه 90 میلادی واژه ژیواکونومی مطرح شد که برخی به اشتباه آن را جایگزین ژیوپلیتیک می دانند و گروهی هم به اشتباه فکر می کنند که دوران ژیوپلیتیک به سر آمده و دوران ژیواکونومیک مطرح است. در حالی که این یک اشتباه در تعبیر مفاهیم است زیرا واژه ژیواکونومی در واقع تغییر نام و هدف ژیواستراتژی است. به تعبیر صحیح تر در مفهوم ژیواکونومی، اهداف با دخل تصرف در استراتژی های اقتصادی، با بهره گیری از بستر ژیوپلیتیک به اهداف استراتژیک تغییر شکل داده اند.