تاثیر توام دور آبیاری و ترکیب عناصر پرمصرف بر تغییرات اسانس و ترکیبات شیمیایی زنجبیل (Zingiber officinale R.)

به منظور بررسی تغییرات اسانس و ترکیبات شیمیایی اسانس زنجبیل تحت تاثیر دورهای آبیاری و ترکیب عناصر پرمصرف NPK ، آزمایشی در قالب بلوک های کامل تصادفی به صورت اسپلیت پلات با نه تیمار و در سه تکرار در منطقه پاکدشت در سال 1400 اجرا گردید. تیمارها شامل دور آبیاری در سه سطح: 4=V1، 6=V2، 8=V3 روز به عنوان عامل اصلی و عناصر پرمصرف NPK در سه ترکیب، (200، 100، 300)=F1، (250، 150، 350)= F2، (150، 50، 250)= F3کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل فرعی بود. استخراج اسانس با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب بود و تجزیه ترکیبات اسانس توسط دستگاه کروماتوگراف گازی انجام گرفت و 34 ترکیب شیمیایی شناسایی شد، اجزای اصلی اسانس برحسب درصد شامل (آلفا زینجیبرن=23/65)، (جرانیال=11/09)، (کامفن=9/58)، (بتا سسکویفلاندرن=8/43)، (بتا بیسابولن=3/75) و (آلفا کورکومن=2/6) بودند، که این شش ترکیب در مجموع 59/1%  کل اسانس زنجبیل را شامل شدند و 28 ترکیب دیگر فقط 40/9% کل اسانس را تشکیل دادند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل آبیاری و کودهای مورد مطالعه بر اسانس و ترکیبات اصلی اسانس زنجبیل در سطح 1% معنی دار بودند. بهترین تیمارها برای صفات اسانس و کامفن V1F3، جرانیال V3F2 ، آلفا زینجیبرن V1F2 و برای سه صفت آلفا کورکومن، بتا بیسابولن و بتا سسکویفلاندرن V3F3 بودند. با آبیاری بهینه و تامین عناصر غذایی پرمصرف برای گیاه، برخی از ترکیبات موجود در اسانس زنجبیل افزایش یافت ولی برای برخی دیگر از ترکیبات، این افزایش در تنش آبی و کمبود عناصر  NPK به دست آمد.