کاربردی از رهیافت آسیب شناسی رشد در ایران: درخت تصمیم گیری HRV

رهیافت آسیب ‏شناسی رشد، چارچوبی برای شناسایی کلیدی‏ترین موانع رشد اقتصادی «خاص هر کشور» است. این رهیافت با وجود منطبق بودن بر منطق مدل‏های رشد درون‏زا، بر خلاف این مدل‏ها، مجموعه ثابتی از عوامل تعیین‏کننده رشد را برای همه کشورها مفروض نمی داند. به جای آن، همه عوامل بالقوه موثر بر رشد، از جمله عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی، را در قالب یک فهرست طولانی درج می کند و با استفاده از یک درخت تصمیم‏ گیری، تعداد محدود و مشخصی از عوامل کلیدی را شناسایی می‏کند. این چارچوب ضمن انعطاف ‏پذیری بیش‏تر نسبت به چارچوب‏های رقیب، اصول و روش‏شناسی علم اقتصاد را هم نقض نمی‏کند. فرآیند درخت تصمیم‏ گیری با این پرسش آغاز می‏شود که: چه عاملی علت سطح پایین سرمایه ‏گذاری خصوصی و کارآفرینی در کشور است؟ در پاسخ این پرسش که می‏تواند «پایین بودن بازدهی اجتماعی سرمایه ‏گذاری» و یا «بالا بودن هزینه تامین مالی» باشد، هر یک از این دو مسیر به شاخه‏ های باریک‏تری شکسته می‏شوند. در این مقاله با به کارگیری رهیافت آسیب‏شناسی رشد و درخت تصمیم گیری HRV، چند عامل به عنوان موانع تعییین کننده رشد اقتصادی ایران شناسایی شدند: کیفیت سرمایه انسانی، کیفیت زیرساختارها، ریسک های خرد و ریسک های کلان که هر دو به سیاست های مدیریت اقتصادی کشور، از جمله شاخص ها و سیاست های حکمرانی خوب بازمی گردند. در شاخه مالی، سرکوب مالی و تبعیض‏های بخشی مهم ترین عامل عدم توسعه مالی متوازن برای شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی شده است. مجموعه این تعیین کننده ها، در فقدان یک گرایش و اندیشه صحیح و روشن در سیاست گذاری رشد و توسعه اقتصادی و یادگیری در سطح مدیریت کلان و سیاست‏گذاری شکل گرفته است.