معماری اسلامی آناتولی در دوره گذار: استمرار و تحول در معماری امیرنشین های ترکمن

با آغاز دوره موسوم به امیرنشین های ترکمن در آناتولی، معماری اسلامی این منطقه نیز دوره متفاوتی را تجربه کرد. می توان از تحولات معماری این دوره به مثابه دوره گذار یاد کرد. به رغم اینکه سبک معماری به جای مانده از عهد سلاجقه روم، به شکلی رایج در بنای آثار و ابنیه استفاده می شد، اما به تدریج تغییراتی ملموس در معماری برخی امیرنشین های ترکمن پدیدار شد. نکته قابل توجه در این تغییرات در امیرنشین های آناتولی مرکزی ازجمله قره مانیان، چندان چشمگیر نبود، اما در امیرنشین های غرب آن مانند آیدین و منتشا نوآوری های ملموسی در معماری به وقوع پیوست. ازاین رو، پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی  معماری اسلامی این دوره از تاریخ آناتولی اسلامی و ترسیم ویژگی های آن، تحولات صورت گرفته را تبیین نماید. یافته های مقاله نشان می دهد که، اگرچه سبک معماری مسجد و مدرسه در شهرهایی مانند قونیه، مغنیسیا (مانیسا)، ارمناک و تیره، مبتنی بر سبک معماری دوره سلجوقیان بود، اما در امیرنشین های ترکمن غرب آناتولی، با وجود استمرار ویژگی های کلی سبک دوره پیشین، معماران این دوره تغییراتی مانند افزایش مساحت زیر گنبد در بناها و مساجد را به انجام رسانده اند. بر این اساس، می توان از معماری دوره ملوک الطوایفی امیرنشین های ترکمن به واسطه ویژگی استمرار و تحول در معماری این منطقه، به عنوان حلقه وصل معماری دو دوره مهم تاریخی سلجوقیان و عثمانیان در آناتولی یاد کرد.