بررسی تاثیر باکتری های محرک رشد در دماهای مختلف بر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه گلرنگ (Carthamus tinctorius)

گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) گیاهی زراعی یکساله و با کاربرد روغنی است که به مناطق خشک و نیمه خشک سازگار می باشد و به عنوان گیاه بومی ایران محسوب می شود. مرحله جوانه زنی و استقرار گیاهچه در خاک از مهم ترین مراحل رشد و نمو در چرخه زندگی گیاهان می باشد. داشتن سرعت و درصد جوانه زنی بالا سبب افزایش تعداد گیاهچه ها گردیده و استقرار سریع و موفق گیاهچه ها در خاک نیز به رشد رویشی مناسب گیاهچه ها در مراحل بعدی زندگی کمک می کند. از این رو بررسی شاخص های جوانه زنی و استقرار گیاهچه در محیط و یافتن شرایط مناسب تر برای بهبود این شاخص ها می تواند تاثیر مستقیم در کشت موفق تر گیاهان داشته باشد. یکی از روش های مورد استفاده در این زمینه استفاده از پیش تیمار زیستی است.

به منظور بررسی تاثیر باکتری های محرک رشد و تیمارهای دمایی بر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه گلرنگ، این پژوهش در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در بهار سال 1395 به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار اجراء گردید. عامل دما در هفت سطح (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 درجه سلسیوس) و عامل باکتریایی (پیش تیمار بذر با سویه های مختلف باکتری) در پنج سطح (باسیلوس سابتلایت، سودوموناس فلورسنس سویه 25، سودوموناس فلورسنس سویه CHA0، سودوموناس فلورسنس سویه 2، و بدون تلقیح (شاهد)) عامل های آزمایشی بودند.

نتایج یافته های حاضر حاکی از آنست که دمای 20 درجه سلسیوس سبب بیشترین درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و بنیه طولی شد. همچنین بذرهای تلقیح یافته با باکتری های محرک رشد سودوموناس فلورسنس سویه CHA0 دارای بیشترین درصد جوانه زنی (68)، سرعت جوانه زنی (49/ 3 بذر در روز) و بنیه طولی (22/6) بودند. طول گیاهچه، وزن خشک و بنیه وزنی از دیگر مولفه هایی بودند که در دمای 20 و 25 درجه سلسیوس سویه 25 نتایج بهتری را نشان داد. همچنین با افزایش یا کاهش دما از دمای مطلوب شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه کاهش یافت. کاربرد باکتری های محرک رشد سبب افزایش فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز شده که منجر به کاهش صدمات ناشی از دماهای نامطلوب و بهبود شاخص های جوانه زنی گردید.

با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش به منظور تسریع در میزان و سرعت جوانه زنی و دیگر مولفه های جوانه زنی بهتر است تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد سودوموناس فلورسنس سویه CHA0 و سودوموناس فلورسنس سویه 25 و در دامنه دمایی 20 و 25 درجه سلسیوس صورت گیرد.

1-جوانه زنی بذرهای گلرنگ تیمار شده با باکتری تحت دماهای مختلف دارای خصوصیات رفتاری متفاوتی است.
2- بذرهای تلقیح یافته با باکتری های محرک رشد سودوموناس فلورسنس سویه CHA0 دارای شرایط مناسب تر جوانه زنی بودند.
3- استفاده از دمای 25-20 سلسیوس برای مولفه های جوانه زنی بهتر است.