قطع و یقین از منظر علم اصول و معرفت شناسی (برپایه دیدگاه آخوند خراسانی و علامه طباطبایی)

در علم اصول، باور جازم مکلفان قطع نامیده می‏شود که گستره آن، از علم تا جهل مرکب را دربر می‏گیرد. در فصل بندی و تبیین مطالب علم اصول، به جنبه روان‏شناختی قطع بسیار پرداخته شده، ولی بعد معرفت‏شناختی آن عمدتا فراموش شده است. مرحوم علامه طباطبایی ازجمله کسانی است که بر کتاب کفایه الاصول حاشیه زده است، ویژگی حاشیه مرحوم علامه این است که بعد معرفت‏ شناختی قطع را پررنگ کرده است. آخوند خراسانی قطع را اعتقاد جازمی می داند که از نظر صاحب یقین مطابق با واقع باشد و حجیت آن را ذاتی برشمرده و قایل به کاشفیت برای آن است؛ اما به باور علامه طباطبایی، قطع اساسا کاشفیتی ندارد و حجیت قطع هم ذاتی نیست. ازاین‏رو، نوشتار پیش رو بنا دارد به قطع و یقین از منظر علم اصول و معرفت شناسی بر مبنای آخوند خراسانی و علامه طباطبایی بپردازد. این پژوهش از سنخ پژوهش های نظری و توسعه ای است و اطلاعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانه ای گردآوری شده و با روش استدلال و نه فنون آماری، مورد تجزیه و تحلیل عقلانی قرار گرفته است.