تاثیر همزیستی میکوریزی و برگ پاشی گلایسین بتائین بر برخی صفات زراعی گندم دیم در خاک های آهکی

هدف این تحقیق، بررسی تاثیر همزیستی قارچ های میکوریزا و برگ پاشی گلایسین بتایین بر برخی صفات کمی و کیفی گندم دیم رقم باران بود. آزمایش بصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط خا ک های آهکی با متوسط بارندگی 45/976 میلی متر طی دو سال زراعی (98-1396) در استان آذربایجان غربی اجرا شد. عامل اول، مایه تلقیح قارچ های میکوریزا در سه سطح (1) شاهد (بدون تلقیح) (2)  تلقیح بذور با گونه Rhizaphagus irregularis (RI) (2) تلقیح بذور با مرکب سه گونه Funneliformis mosseae (CI)، Rhizaphagus irregularis  و Claroideoglomus etunicatum  و عامل دوم شامل شاهد (برگ پاشی با آب) و برگ پاشی با گلایسین بتایین بود. نتایج نشان داد که درصد کلونیزاسیون ریشه از 9/9% در تیمار شاهد به 6/30 و 7/40% به ترتیب در تیمارهای RI و CI افزایش یافت. با مصرف مایه تلقیح CI و RI، عملکرد دانه گندم به ترتیب 269 و 187 کیلوگرم در هکتار افزایش یافتند. مایه تلقیح مرکب سه گونه میکوریزا (CI) باعث افزایش محتوی پروتیین دانه و غلظت عناصر فسفر و روی در دانه شد. گلایسین بتایین، عملکرد دانه را به میزان 160 کیلوگرم در هکتار  افزایش داد. بیش ترین عملکرد دانه در تیمار CI + گلایسین بتایین به میزان 2163 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که 477 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. بذرمال کردن گندم دیم با مایه تلقیح مرکب سه گونه میکوریزا همراه با برگ پاشی گلایسین بتایین، موجب بهبود عملکرد دانه و افزایش محتوی پروتیین دانه و غلظت عناصر فسفر و روی در دانه خواهد شد.