بهینه سازی دور آبیاری و مقدار سوپرجاذب در کشت سویا با استفاده از مدل سطح-پاسخ

سویا یکی از گیاهان زراعی با ارزش از نظر تامین نیاز غذایی کشور به شمار می رود و دارای مقادیر بالایی از پروتیین و روغن است. این گیاه نسبت به مقدار آب آبیاری حساس است. به همین دلیل تعیین دور آبیاری مناسب و کاربرد مواد جاذب رطوبت می تواند در ارتقای مدیریت آبیاری این گیاه و ارتقای بهره وری آب آبیاری موثر باشد. از این رو در پژوهش حاضر از روش سطح-پاسخ برای بهینه سازی دور مناسب آبیاری و میزان بهینه استفاده از مواد جاذب رطوبت در راستای نیل به مدیریت مناسب آبیاری محصول سویا استفاده شد. بدین منظور، پژوهشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو عامل دور آبیاری و مقدار کاربرد سوپرجاذب در کشت سویا در محل گلخانه تحقیقاتی موسسه تحقیقات فنی مهندسی کشاورزی در سال 1398 اجرا شد و نتایج حاصله از اعمال این تیمارها شامل دور آبیاری (با سطوح بالا و پایین به ترتیب 4 و 7 روز) و مقدار سوپرجاذب (با سطوح بالا و پایین به ترتیب 300 و صفر کیلوگرم در هکتار) به عنوان ورودی های مدل سطح-پاسخ در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که مدل سطح پاسخ برای پیش بینی عملکرد روغن دچار خطای بیش برآوردی (MBE>0) و برای پیش بینی سایر پارامترهای عملکرد و اجزای عملکرد سویا دچار خطای کم برآوردی (MBE<0) گردید. دقت این مدل برای پیش بینی کلیه صفات عالی (NRMSE<0.1) و خطای آن قابل قبول (RMSE< 3%) بود. نتایج بهینه سازی نشان داد که عملکرد دانه، عملکرد روغن، عملکرد پروتیین، تعداد غلاف، ارتفاع بوته و بهره وری آب به ترتیب 169، 228، 227، 89، 34 و 131 درصد نسبت به متوسط مقادیر مشاهداتی این پارامترها بیشتر بود. در نهایت برای دستیابی به عملکرد و بهره وری آب بهینه، مصرف 50 کیلوگرم بر هکتار سوپر جاذب و دور آبیاری سه روز پیشنهاد می شود.