مدل تصویر ذهنی در ارزیابی فضاهای ساختمان های بلند مسکونی

مقدمه و هدف پژوهش:

 امروزه با توجه به افزایش جمعیت در ایران، ساختمان های بلند مسکونی در حال گسترش است و به دنبال آن نارضایتی های ساکنان را به همراه دارد. تصویر ذهنی ساکنان ساختمان های بلند بر احساس ساکنان از محیط می تواند تاثیرگذار باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی است؛ چراکه به دنبال ارایه ی مدل تصویر ذهنی در ارزیابی ساختمان های بلند مسکونی است.

روش پژوهش:

 در این راستا ابتدا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به تعریف مفهوم سکونت و بررسی آن در ساختمان های بلند مسکونی و همچنین تصویر ذهنی پرداخته می شود. سپس با رویکرد کمی و با استفاده از پرسشنامه سنجیده می شود که کدام عوامل و در چه ابعادی بر تصویر ذهنی در سنجش ساختمان های بلند مسکونی موثر است. روش گردآوری داده های پژوهش، ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای (نظری) و مطالعات میدانی و پیمایشی مبتنی بر پرسش نامه است.

در گام اول، عوامل کالبدی و روانشناختی موثر بر تصویر ذهنی ساکنان با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی بررسی و شناسایی شد. سپس در گام دوم، شناخت سهم مجموعه عامل ها در تبیین واریانس هر گویه (جدول اشتراکات) انجام گردید و در نهایت در گام سوم، مقدار کل واریانس تبیین شده ارایه گشت.

نتایج به دست آمده نشان می دهد که تصویر ذهنی در ساختمان های بلند لازم است در دو بعد کالبدی و روان شناختی ارزیابی شود و از آن جا که ساکنان، به محل زندگی خود حساسیت بیشتری نسبت به فضاهای شهری دارند دو بعد جزیی و کلی نیز به مدل ارزیابی اضافه میگردند. از این رو با توجه به بررسی مدل های مختلف از تصویر ذهنی، مدل اچنر و ریچی با اندکی تغییر و حذف طیف سوم با اهداف تصویر ذهنی در ارزیابی ساختمان های بلند مسکونی بیشترین مطابقت را دارد، چرا در در ابعاد کارکردی-کلی و کارکردی جزیی برای بررسی عوامل کالبدی و در ابعاد روانشناختی-کلی و روانشناختی-جزیی برای بررسی عوامل روانشناختی به کار می رود.