بررسی تنوع ژنتیکی ارقام و ژنوتیپ های امید بخش انگور وارد شده از کشور روسیه با استفاده از نشانگر DNA بین ریزماهواره ای (ISSR)

انگور یکی از محصول های مهم باغی در دنیا و ایران به شمار می رود و از تنوع ژنتیکی بالایی برخوردار است. تعیین سطح تنوع ژنتیکی اولین قدم در اجرای برنامه های به نژادی است. اطلاع از تنوع ژنتیکی علاوه بر ارایه اطلاعاتی در زمینه روابط تکاملی و فیلوژنتیکی، نقشه ژنتیکی، سازگاری های اکولوژیکی و محیطی و در نهایت انتخاب والدین مطلوب در برنامه های اصلاحی، موجب کاهش مدت زمان و هزینه پروژه های اصلاحی خواهد شد. این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 69 رقم و ژنوتیپ های امید بخش انگور روسی به همراه سه رقم انگور تجاری ایرانی با استفاده از 15 نشانگر بین ریزماهواره ای (ISSR) انجام گرفت. فراورده های حاصل از PCR بر روی ژل آگارز 3/1 درصد، الکتروفورز شدند. پس از اختصاص یک و صفر به وجود یا عدم وجود نوار در هر آغازگر برای هر ژنوتیپ، تجزیه خوشه ای به روش UPGMA بر مبنای ضریب تشابه جاکارد انجام گرفت. بیشترین درصد چندشکلی (100 درصد) مربوط به آغازگرهای UBC-823، UBC-825، UBC-841، UBC-846، UBC-855 و UBC-873 و کمترین آن نیز (7/66 درصد) مربوط به آغازگر UBC-817 بود. بیشترین و کمترین میران شاخص محتوای چند شکلی به ترتیب در آغازگرهای UBC-825 (487/0) و UBC-856 (216/0) مشاهده شد. بیشترین و کمترین میران شاخص نشانگر به ترتیب 718/2 و 904/0 به ترتیب مربوط به آغازگرهای UBC-889 و UBC-817 بود. از نظر شاخص EMR (Effective Multiplex Ratio) نیز بیشترین و کمترین مقدار به ترتیب 7 و 33/1 مربوط به آغازگرهایUBC-841 و UBC-817 بود. بیشترین و کمترین مقدار قدرت تفکیک به ترتیب 11/8 و 2 در آغازگرهای UBC-877 و UBC-841 دیده شد. دو آغازگر UBC-815 و UBC-834 نوارهای واضح و قابل امتیازی نداشتند. از 13 آغازگر نشانگر مولکولی ISSR، به طورکلی 73 نوار به دست آمد که 64 نوار چند شکل بودند و درصد چندشکلی کل 1/88% برآورد شد. بیشترین و کمترین تعداد نوارها به ترتیب هشت و دو نوار مربوط به آغازگرهای UBC-826 و UBC-817 بود. تجزیه خوشه ای به روش UPGMA بر مبنای ضریب تشابه جاکارد منجر به طبقه بندی 72 رقم انگور با مقدار تشابه بین 89/0-12/0 در 7 گروه متفاوت شد. در مطالعه حاضر تنوع بالایی در میان ارقام انگور مورد مطالعه مشاهده شد. این امر ممکن است نشان دهنده متفاوت بودن منشاء جغرافیای ارقام و ژنوتیپ های مورد بررسی باشد.