گزینش ارقام آفتابگردان بر اساس تحمل به تنش کم آبی، توزیع ماده خشک و عملکرد دانه

توزیع ماده خشک در اندام های رویشی و زایشی و عملکرد دانه 11 هیبرید آفتابگردان در شرایط مختلف رطوبتی در کرج طی سال های 1391 و 1392 ارزیابی شد. به این منظور سه آزمایش جداگانه شامل آبیاری پس از 60، 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A به ترتیب برای شرایط آبیاری مطلوب، تنش متوسط و شدید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان دادند که افزایش ارتفاع تاثیر مثبتی بر عملکرد دانه داشت. ارتفاع گیاه در شرایط تنش متوسط 1/10 درصد و در شرایط تنش شدید 2/17 درصد در مقایسه با آبیاری کامل کاهش یافت. نقش وزن ساقه بر عملکرد دانه بیش از وزن طبق بود. در شرایط آبیاری مطلوب گیاهان ساقه های قطورتری تولید کردند و امکان انتقال ماده خشک بیش تری را به دانه ها مهیا کردند. اما در تنش شدید که اندازه طبق ها کاهش یافت، بخش عمده ماده خشک در توسعه طبق به مصرف رسید. بالاترین نسبت وزن دانه به طبق از تنش متوسط به دست آمد. افزایش نسبت تخصیص ماده خشک دانه به طبق در شرایط تنش شدید سبب رشد خطی تعداد و وزن دانه شد. عملکرد دانه در شرایط تنش متوسط و شدید به طور متوسط به میزان 18 و 33 درصد کاهش یافت. هیبرید برزگر با حفظ تعداد دانه و وزن دانه در شرایط تنش از بالاترین عملکرد دانه برخوردار بود. ارزیابی حساسیت و تحمل به خشکی نشان داد که شاخص های تحمل به خشکی، میانگین حسابی و هندسی عملکرد همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه در سطوح تنش داشت و با توجه به شاخص ها، هیبریدهای برزگر و سانبرو برتر سایر ارقام و هیبریدها بودند.