بررسی خشکسالی در ایران با کاربست شاخص کیچ - بایرام (KBDI) و ارزیابی آن با رطوبت خاک سطحی (SSM) سنجنده های مایکروویو فعال

خشکسالی طی دهه های اخیر افزایش قابل توجهی در ایران داشته است. افزایش خشکسالی ها، پیامدهای منفی بسیاری در حوزه های مختلف کشاورزی، منابع آب و آتش سوزی جنگل ها و مراتع دارد. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت خشکسالی در نواحی رویشی ایران با استفاده از شاخص خشکسالی کیچ-بایرام (KBDI) است. برای این منظور از شاخص خشکسالی KBDI منتج شده از مجموعه داده مرکز پیش بینی میان مدت جو اروپا (ECMWF) نسخه پنجم (ERA5) با تفکیک افقی 25/0 درجه قوسی طی دوره آماری 2020-1981 استفاده شده است. همچنین محصول ترکیبی رطوبت خاک (SSM) از سنجنده های مایکروویو AMI-WS (ماهواره های ERS-1 وERS-2) و ASCAT (ماهوارهMetOpA-B) با تفکیک افقی 25/0 درجه قوسی برای ارزیابی نتایج شاخص خشکسالی KBDI و همچنین وضعیت رطوبتی خاک استفاده شده است. نتایج نشان داد نواحی رویشی خلیج - عمانی و ایرانی - تورانی دارای رطوبت خاک بسیار پایین و خشکسالی بالایی در ایران هستند. مقدار رطوبت خاک نیز در این پهنه ها پایین و در متوسط پهنه ای به ترتیب برابر با 65/12 و 42/18 درصد است که در تمامی ماه ها تا حدودی ثابت بوده است به عبارت دیگر خشکی ویژگی غالب اقلیمی این مناطق است. بررسی ماهانه شاخص KBDI نشان از گسترش شدت خشکسالی به سمت غرب یعنی ناحیه رویشی زاگرس در ماه های گرم سال دارد. کاهش رطوبت خاک و خشکی در بخش عمده ای از ایران از اوایل بهار تا اواسط پاییز قابل مشاهده است. همچنین در ناحیه رویشی زاگرس از اواسط تابستان تا اواسط پاییز مقادیر افزایشی شاخص خشکسالی و کاهشی رطوبت خاک  قابل مشاهده است. کمینه شاخص خشکسالی در نواحی رویشی هیرکانی و ارسباران است. مطابقت نتایج شاخص های رطوبت خاک (SSM) محصول ماهواره ای و شاخص خشکسالی KBDI منتج شده از ECMWF-ERA5 نشان دهنده کارایی مناسب شاخص خشکسالی KBDI در شناسایی کانون های خشکسالی در ایران و بررسی الگوهای زمانی-مکانی رخداد خشکسالی است.