تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش با استفاده از مدل بیزین (مطالعه موردی: بخشی از حوضه آبخیز تالار، استان مازندران)

زمین لغزش، جزء فراوان ترین پدیده های زمین شناسی در حوضه های آبخیز است و از آن به عنوان لندفرمی ژیوموفولوژیگ یاد می شود که سالانه خسارت های فراوان جانی، مالی و منابع طبیعی در پی دارد. استان مازندران نیز از این قاعده مستثنی نیست. هدف از این تحقیق، پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از تیوری بیزین در حوضه آبخیز تالار واقع در استان مازندران است. در این روش، متغیرها از توزیع های احتمال پیروی می کنند و تصمیم گیری بهینه را می توان با استدلال بر توزیع های احتمال و داده های مشاهده شده انجام داد؛ به این منظور ابتدا با استفاده از نقاط لغزشی موجود، نقشه پراکنش زمین لغزش های منطقه تهیه شد. سپس نقشه هر یک از عوامل موثر بر زمین لغزش شامل درجه شیب، جهت شیب، شکل شیب (تحب و تقعر شیب)، ارتفاع، کاربری اراضی، سنگ شناسی، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI)، شاخص طول شیب یا حمل رسوب (STI) و پوشش گیاهی منطقه رسم شد. درنهایت نیز نقشه پهنه بندی حساسیت زمین لغزش با استفاده از تیوری بیزین برای منطقه مورد مطالعه در پنج کلاس خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه شد. نتایج نشان داد که بیشتر زمین لغزش ها مربوط به کلاس با شیب 30-15 درجه، با وزن 28/1 و از نظر جهت شیب در غرب و جنوب منطقه به ترتیب با وزن 2/2 و 41/2 رخ داده است. همچنین بیشتر زمین لغزش ها، در شیب محدب و از نظر ارتفاعی در کلاس 1000-500 متر با وزن 07/4 شکل گرفته است. سنگ های ماسه ای، شیلی و سیلتی و کاربری مرتع، بیشترین تاثیر را در زمین لغزش داشت. بررسی فاصله زمین لغزش ها از جاده، آبراهه و گسل نیز نشان داد که بیشتر لغزش ها در فاصله کمتر از 100-0 متری این عوامل رخ داده است که رابطه نزدیک بین آنها را نشان می دهد. بیشترین زمین لغزش ها از نظر پوشش گیاهی، مربوط به طبقه 5/0-3/0 با وزن 56/3 است. تحلیل رطوبت توپوگرافیک و شاخص حمل رسوب (توان آبراهه) نشان داد که بیشترین وزن لغزشی به ترتیب مربوط به طبقات 29/11-39/6  و 6/19-84/11 با وزن های 009/1 و 17/1 است. علاوه بر این، نتایج نشان داد که زمین لغزش ها به ترتیب در کلاس های با حساسیت کم 40/25 درصد، متوسط 56/31 درصد، زیاد 72/28 درصد و خیلی زیاد 30/14 قرارگرفته است. اعتبارسنجی مدل نیز نشان داد که سطح زیرمنحنی  ROCبرای مدل بیزین 56/85 است که در طبقه خیلی خوب قرار می گیرد.