پاسخ فیزیولوژیکی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) نسبت به محلول پاشی متیل-جاسمونات، یونیکونازول و اسید آمینه پرولین + تریتون ایکس 100 تحت شرایط تنش کم آبی

به منظور ارزیابی اثر تنظیم کننده های رشدی و اسیدآمینه پرولین + تریتون ایکس 100 بر پاسخ فیزیولوژیکی گیاه دارویی رازیانه تحت شرایط تنش کم آبی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال زراعی 98-1397 انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح رطوبتی (آبیاری در حد ظرفیت زراعی (I1)، آبیاری در زمان 65 (I2) و 85 (I3) درصد تخلیه رطوبتی خاک) و فاکتور فرعی شامل چهار سطح محلول پاشی (بدون محلول پاشی، محلول پاشی با متیل جاسمونات، یونیکونازول و اسید آمینه پرولین + تریتون ایکس 100) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی سبب کاهش محتوای رطوبت نسبی، شاخص پایداری غشا، غلظت کلروفیل های a، b، کل و کاروتنوییدها و افزایش غلظت مالون دی آلدیید، پرولین و قندهای محلول شد. کاربرد تنظیم کننده های رشدی به خصوص متیل جاسمونات موجب افزایش شاخص پایداری غشا، محتوای کلروفیل a، کل، کاروتنوییدها و قندهای محلول در برگ ها شد. همچنین، نتایج حاصل از اثرات متقابل سطوح رطوبتی در تیمارهای محلول پاشی نشان داد که تحت شرایط تنش رطوبتی در خاک تمامی صفات فیزیولوژیکی در تیمار شاهد در مقایسه با کاربرد خارجی تنظیم کننده های رشدی و اسید آمینه پرولین + تریتون ایکس 100 کاهش معنی داری داشتند، بجز محتوای پرولین و قندهای محلول که افزایش بیشتری در مقایسه با تیمار شاهد داشتند. در کل، محلول پاشی با متیل جاسمونات با تنظیم بهتر واکنش های داخلی و القای دفاع های آنتی اکسیدانی به نسبت سایر تیمارهای محلول پاشی تاثیری بهتری در کاهش اثرات ناشی از تنش کم آبی بر صفات فیزیولوژیک مورد بررسی در گیاه رازیانه داشت. از این رو، می توان از متیل جاسمونات در شرایط تنش کم آبی حاکم بر خاک های مناطق خشک و نیمه خشک استفاده نموده و از اثرات زیان بار آن بر صفات فیزیولوژیک رازیانه کاست.