تحلیل سبک شناسانه نثر روزنامه های دوره قاجار

اگرچه نقش مطبوعات، بیشتر از منظر اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بررسی پذیر است، این نکته را نمی توان نادیده گرفت که پیدایش و گسترش مطبوعات، تاثیرات فراوانی بر زبان ما داشته، به ویژه تاثیرپذیری نثر فارسی از مطبوعات، انکارناپذیر است. مطبوعات در تاریخ معاصر کشور ما جایگاه برجسته ای دارد؛ به طوری که مطالعه تحولات مربوط به تاریخ معاصر کشورمان بدون در نظر گرفتن نقش مطبوعات، ناقص خواهد بود. تحلیل سبک شناسانه نثر بیست روزنامه از سال های آغازین روزنامه نگاری تا پایان دوره قاجار، موضوع اصلی این پژوهش است. سعی شده است ویژگی های سبکی این روزنامه ها در پنج لایه آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدیولوژیک، در ارتباط باهم بررسی شود. برای این کار، از هر روزنامه، پنجاه درصد متن از یک شماره را انتخاب کردیم. در این پژوهش، از روش تحقیق استنادی استفاده شده است. برای پاسخ گویی به سوال های مدنظر و اطلاعات لازم، به محتوای منابع و مآخذ مرتبط با موضوع تحقیق، در قالب کتاب ها، مقاله ها و پایان نامه مراجعه کردیم. نتایج نشان می دهد در لایه آوایی، برخی متغیرهای تاریخی مشهود است. همچنین موسیقی و آهنگ ناشی از سجع و جناس و واج آرایی (تکرار یک واج) تا حدودی بر زیبایی متن افزوده است. در لایه واژگانی، رمزگان سیاسی و شریعت و تعابیر عربی و بیگانه، از بسامد زیادی برخوردار است. از مشخصه‎ های لایه نحوی می توان به کوتاه نویسی بیشتر جملات و همچنین کاربرد سبک هم پایه اشاره کرد. همچنین درصد زیادی از لایه نحوی، به حذف افعال بی قرینه مربوط است. در لایه ایدیولوژیک، تاثیرگذاری سبک شناسی لایه ای، لایه واژگانی و نحوی به خوبی مشهود است. ضمنا به مقایسه ویژگی های سبکی روزنامه های این دوره با نثر گونه ادبی همان دوره پرداخته شده است.